《བོད་ཡིག་ཚིག་གཏེར་རྒྱ་མཚོ》（དག་བཅོས་མ）ཡི་ཁྱད་ཆོས་འགའ།དང་པོ།《བོད་ཡིག་ཚིག་གཏེར་རྒྱ་མཚོ》དེ་མིག་སྔའི་བོད་ཡིག་ཚིག་མཛོད་ཆེ་ཤོས་དེ་ཆགས་ཡོད་པ་སྟེ། ཚིག་མཛོད་འདི་རུ་མིང་ཚིག་ཁྲི་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་འདུས་ཡོད།གཉིས་པ། དེབ་ཀྱི་སྒྲིག་སྟངས་དེ་གཞན་དང་མི་འདྲ་བར། ས་སྐྱ་བསོད་ནམས་རྩེ
རྨ་ཆུའི་མགོ་ཁུངས་སུ་འབོད་པའི་རྨ་ཡུལ་རྩྭ་ཐང་ནི་བོད་རིགས་ཀྱི་དཔའ་བོ་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་ཕ་ས་རུ་གྲགས་པ་ནང་བཞིན། གླིང་རྗེ་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་སྒྲུང་ནི་བོད་མི་ཐུན་མོང་གི་བློ་གྲོས་ཀྱི་རྩལ་ལས་ཐོན་པའི་དོན་བརྗོད་སྙན་ངག་རིང་པོ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། བརྗོད་བྱའི་དོན་གྱི་ཆ་ནས་བོད་གནའ་
1982ལོའི་ཟླ3པར་དཔའ་རིས་བསོད་ནམས་ཚེ་རིང་ལགས་དང་སློབ་གྲོགས11ཆབས་ཅིག་ཏུ་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་དུ་དངོས་སྦྱོང་དུ་ཕེབས། སྐབས་ཐོག་དེར་བོད་ཡིག་རྩོམ་སྒྲིག་གི་འགན་ཁུར་བའི་སྤྱི་ཁྱབ་རྩོམ་སྒྲིག་པ་གཞོན་པ་ནི་གྲགས་པ་ལགས་ཡིན་ཞིང་། རྩོམ་སྒྲིག་ཁང(སྐབས་དེར་བོད་ཡིག་རྩ
ཉེ་ལམ་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས《སྒྲུང་རིང་དཔེ་ཚོགས》ཁག་གཉིས་པ་པར་སྐྲུན་འགྲེམ་སྤེལ་བྱས།《སྒྲུང་རིང་དཔེ་ཚོགས》ཁག་གཉིས་པ་ནི་ཨ་སྨྱོན་བཀྲ་ཤིས་དོན་གྲུབ་ཀྱི《མར་མེ་ཚེ་འབར》དང་། ཅོ་ནེ་ཡུམ་ཚེ་རིང་གི《སྤྲིན་གྱི་རྫི་བོ》 བདེ་སྐྱིད་སྒྲོལ་མའི《འབྲོག་རུའི་རྒྱང་འབོད》 རང
ང་རང2015ལོར་སློབ་མཐར་ཕྱིན་རྗེས་ཕ་ཡུལ་ཀོས་ནན་རྫོང་དུ་ལོ་གཅིག་ལ་ཚབ་ཁྲིད་དགེ་རྒན་བྱས་མྱོང་། དེའི་རྗེས་སུ་གུང་ཧོ་རྫོང་གིས་དགེ་རྒན་བསྡུ་བར་རྒྱུགས་འཕྲོད་རྗེས་བྱ་བའི་དགོས་དབང་གིས་སློབ་ཁུལ་འདིར་ལས་བགོས་བྱས་བྱུང་། སློབ་གྲྭ་འདིར་སླེབས་མ་ཐག་གི་ལོ་གཅིག་རིང་ལ་རྒྱ་ཡིག་
དེ་རིང་ཕྱི་དྲོ་ཡང་ཨ་ཡེ་བཟང་མོAགྲོང་ཁྱེར་ཆེན་མོའི་སློབ་ཆུང་དེའི་སྒོ་འགྲམ་ན་དྲོད་མེད་པའི་ཉི་མར་ལྡེ་བཞིན་སུ་ཞིག་ལ་ངང་སྒུག་བྱེད་པ་དང་མཚུངས། མོ་རང་ཕ་ཡུལ་ནསAགྲོང་ཁྱེར་ཆེན་མོར་འོངས་ཏེ་ཕལ་ཆེར་ཟླ་གཅིག་འགོར་སོང་། ཡིན་ནའང་མོའི་སེམས་སུ་ལོ་གཅིག་འགོར་སོང་བ་ལྟ་བུའི་སྣང་
གཡང་མཚོ་མོ་ནི་ང་དང་སྡེ་བ་གཅིག་པའི་ཡུལ་མི་ཡིན། གཡང་མཚོ་མོའི་ཕ་མ་ཚེ་ལས་འདས་རྗེས། མོས་སྔ་ཕྱིར་སྐྱེས་པ་གསུམ་དང་གཉེན་བསྒྲིགས་ནས་མི་ཚེ་ཕུད་མྱོང་།
ཐོམ་བུ་ཁིས་ཞེས་པའི་ས་མིང་འདི་ཐོས་མ་ཐག ངའི་ཡིད་ལ་ཨ་ཁུ་སྟོབས་ལྡན་རྒྱ་མཚོ་ཚང་གི་ར་སྟོང་ཁང་ཧྲུལ་དེ་ཝ་ལེར་ཤར་འོངས་ཤིང་། ཨ་ཕའི་ནད་གཞི་དྲག་སྐྱེད་གཏོང་བར་ནུས་པ་ཅི་ཡང་འདོན་མ་ཐུབ་པའི་ཆ་ལ་བློ་འགྱོད་སྐྱེས་བྱུང།
རི་བོང་བློ་ལྡན་ལམ་གྱི་བཞི་མདོ་ཞིག་ན་ཤི་ཁུལ་གྱིས་ཡོད་དུས་ཤིག་ལ། ཨ་མ་རྒན་མོ་ཞིག་གི་རྒྱབ་ཏུ་སླེ་བོ་ཁུར་ཞིང་དེ་ནང་དུ་ཀ་ར་ཁུག་མ་གང་བཅུག་ནས་ཐོན། ཨ་མ་རྒན་མོས་ལམ་བར་དུ་རི་བོང་ཡོད་པ་མཐོང་བས། དགོད་ཞོར་དུ་ཅི་འདྲའི་རི་བོང་ཚོན་པོ་ཞིག་རེད་ཨང་།
ལོ་འཁོར་ནི་འཕྲུལ་འཁོར་གྱི་ལྷུ་ལག་ཅིག་ཡིན་པར་བལྟས་ཚེ། མི་གང་ཞིག་ད་དུང་ལྷུ་ལག་དེའི་སོ་འཁོར་གྱི་ཚིགས་མལ་གང་ན་བཙིར་སྒྲ་དང་བཅས་མདུན་སྐྱོད་ཀྱི་གོམ་འགྲོས་ནི་ཀོས་ཐག་ཅན་དུ་འཁུམས། ཡིན་ཏེ། ལ་ལ་ནི་འཕྲུལ་འཁོར་གང་དེའི་དམིགས་འབེན་གྲུབ་སྟེ། ལྷུ་ལག་དེའི་སོ་འཁོར་སོ་སོ་རང་ག
ཀ་ཤིའི་རས་ཀྱི་མདངས་འཛིན་ལྷག་བསམ་གངས་ལས་དཀར་བའི་སྨན་པའི་ཚོགས། ། ཁ་ནག་ནད་དུག་གང་སར་མཆེད་པའི་འཐབ་ར་དྲག་པོའི་གྲུ་ཟུར་ན། ། གང་སར་བྲལ་མེད་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་ནད་ཅན་ཀུན་གྱི་མགོན་དུ་འཁྲུངས། ། ང་དང་ཁྱོད་ཀུན་འཇིགས་པའི་དུས་སུ་མི་འཇིགས་སེང་གེའི་ང་རོ་སྒྲོག །
ངས་རང་ཉིད་མཚོན་བྱེད་དུ་ཀླད་ཁུ་ཞེས་བརྡ་བཙན་པོ་ཞིག་སྦྱར་ཡོད། སྡོད་གནས་ཡུལ་ཤུལ་ནང་ཆེན་ནས་ཡིན། དངོས་མིང་དཔལ་ལྡན་ཞེས་བོས་ཆོག ང་རང་གསར་རྩོམ་གྱི་ལམ་དུ་ཞུགས་ནས་ལོ་འགའ་རེ་ཡིན། དེ་ནི་རང་གི་རུས་པའི་གསེང་གི་གཟེར་ཟུག་ལ་བཤགས་པ་བྱས་པར་བརྩིས་ཡོད། དེ་མཚུངས་སུ་བརྩམས་ཆོས་འ
ཀ་ཅི་དཀར་པོའི་ཕྱི་གོས་དཀར་ཞིང་དཀར། ། ཁ་བ་ལྟ་བུའི་ནང་སེམས་དེ་བས་དཀར། ། ག་ཡོང་མེད་པའི་ནད་ཡམས་ཁྱབ་པའི་སྐབས། ། ང་ཚོའི་གོས་དཀར་སྨན་པ་མཛའ་ན་མོ། ། ཅ་ཅོ་མི་སྨྲ་ཞལ་རས་ལེགས་པར་བཏུམས། ། ཆ་མེད་ནད་ལ་འཇིགས་སྣང་མི་གནང་བར། ། ཇ་ཆང་འཐུང་ཚོད་བྱེད་བཞིན
རྩོམ་པ་པོ་མཚམས་སྦྱོར།དུ་སྤྲིན། དགུ་བཅུའི་སྨད་ཙམ་དུ་མོ་གྲོང་གི་ཉེ་ཕྱོགས་ཤིག་ཏུ་སྐྱེས།2015ལོ་ནས་བཟུང་གསར་རྩོམ་གྱི་ལས་ལ་ཞུགས་ཏེ་ད་ལྟའི་བར《ཁམས་པའི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ》《དྲི་ཟའི་གླིང་བུ》《ཁྲི་ཤོར་རྒྱལ་མོའི་རླབས་སྒྲ》《མཚོ་སྔོན་བོད་ཡིག་གསར་འགྱུར།》
བརྩེ་ཆེན་ཞགས་པ་ཕྱོགས་ཀྱི་མཐར་འཁྲིལ་བས། །མཐོ་དམན་ཀུན་ལ་སྙོམས་པོར་ལྟ་བའི་མགོན། །གསང་གསུམ་ཆ་ལ་སྐྱོན་གྱི་ཆ་ཤས་ཙམ། །མ་གོས་བརྩེ་བའི་མགོན་དེས་རིང་དུ་སྐྱོངས། །
རྩོམ་འདི་འབྲི་དུས། ངའི་ཨ་མ་དྲིན་མོ་ཆེ་མི་ཡུལ་དང་གྱེས་ཏེ་ཏག་ཏག་ལོ་འཁོར་གཅིག་ལོན་ལ་ཉེ།
དོ་ནུབ། ངས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འབོད་པའི་གྲོང་སྡེ་ཆེ་མོ་འདིའི་ནང་ནས། ཕ་ཡུལ་གྱི་སྣང་བ་རི་མོར་ཕབ་པའི་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་ལ་མྱོང་རོལ་བྱེད་ཀྱིན། སེམས་ཀྱི་མིག་ཟུང་རི་ཚོགས་ཀྱིས་བཀག་པའི་རྒྱང་རིང་གི་ཕ་ཡུལ་ལ་ཅེར་ཡོད། སེམས་ཀྱི་མིག་ཟུང་ཁྱེད་ལ་ཅེར་བཞིན་ངས་ཁྱེད་ཉིད་ལྷག་ཏུ་དྲན།
དེ་ཡང་ལོ་སྔོན་མའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་དེབ་འདི་ཉིད་ཐོག་མར་དྲ་ལམ་གྱི་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ་བའི་ཚ་རླབས་དང་བསྡོངས་ནས་མངོན་ཞིང་། གཙོ་ཆེར་རང་སློབ་གྲྭའི་རྒན་ཡོན་ཏན་ལགས་ཀྱི་དེབ་འདིའི་སྐོར་གྱི་བཅར་འདྲི་དེར་མཉན་རྗེས་ད་གཟོད་འདི་ནི་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་དང་དེའི་བྱུང་འཕེལ་ལ་འབྲེལ་བ
ཐག་ཉེ་ཐག་ཉེ་ཞིག་ནས་ཁྱེད་ཚོའི་ཕྱོགས་སུ་རྣ་བ་བླགས་ཏེ་ཉན་ཐེངས་རེར། མྱི་ལོ་གསུམ་གྱི་དུས་ཚོད་ཡོད་ཚད་གཙང་བོའི་བཞུར་འགྲོས་ལྟར་དལ་གྱིས་བཞུད་འགྲོ་ལ། ལོ་ཟླ་ནི་དེ་ལྟར་མིག་རྡེབ་དབང་ཙམ་གྱིས་བགྲང་བྱ་གསུམ་བུད་སོང་། ད་ནི་དུས་ཚོད་ཀྱིས་ང་རང་བསྒུག་སྲིད་ཀྱང་། འཛུམ་དམུལ་དམུལ་
ས་སྲོད་ཀྱི་འཆར་ཡན། ཚེ་རིང་བསོད་ནམས། མི་ཚེ་ནི་ཁུར་སིམ་གྱི་ནགས་འདབས་ན་བཞུར་བའི་སོས་ཀའི་ཉི་ཟེར་འོག་གི་ཆུ་ཕྲན་ཞིག་དང་འདྲ་ལ། ཞེ་སེམས་ཀྱི་གསང་རྒྱ་གྲོལ་ཞིང་རེ་སྒུག་གི་འདུན་པས་ཁེངས་པའི་དཔྱིད་ཀའ
ངའི་ཕ་ཡུལ་ནི་ས་སེར་མཐོ་སྒང་（ལུང་ཀྲུང་）བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་གད་རོང་དོག་པོའི་ནང་གི་ལུང་ཁུག་ཅིག་ཏུ་ཡོད། མི་ཚོས་བཀྲེས་ལྟོགས་མུ་གེའི་ཡུལ་ངན།། ལོ་མང་ཐན་སྐམ་འབྱུང་ས།། ཞེས་འབོད་པའི་ས་སེར་མཐོ་སྒང་（ལུང་ཀྲུང་）གི་ཡུལ་ཕྱོགས་འདིར། ས་འདིའི་མི་རབས་ནས་མི་རབས་བརྒྱུད་“ཆར་ཆུ་དུས་ས
ཅི་ཏི་མཱ་ཅཱ་ཡིས་བརྩམས། རུ་མང་ཀླུ་མཁར་རྒྱལ་གྱིས་བསྒྱུར།
ཆུང་མ།སྙིང་ཉེ་ལགས། ང་སྔུན་ལ་འགྲོ་དགོས་བྱུང་སོང་།ལམ་རྐེད་འདིར་ཁྱེད་རང་སྐྱུར་དུས།བདག་གི་ཡ་ཆུང་གདུང་བས་གཟེར།དྲང་མོར་བཤད་ན།ངས་དངོས་གནས་ཁྱེད་རང་བློས་གཏོང་མི་ཐུབ་ལ།ང་རང་ཉིད་ཀྱང་ངོ་མ་འགྲོ་མི་འདོད་ཨང་།་་་་ཁྱོ་བོ།སྙིང་ཉེ་ལགས།བདག་གི་མགོ་བོ་གཅོད་དགོས་ཐུག་ཀྱང་།ད
འཆི་བདག་དང་ང་ཚོ་ལས་སུ་ཞིག་གི་གོམ་འགྲོས་ལྷག་ཏུ་མྱུར། ཅི་ཏི་མཱ་ཅཱས་བརྩམས། རུ་མང་ཀླུ་མཁར་རྒྱལ་གྱིས་བསྒྱུར།
རྩྭ་ཆུ་འཛོམས་པའི་ཡུལ་དེ་ན། དེ་ནི་ཁ་བཏགས་ཤིག་རེད་ཅེས་ང་རང་གིས་ཀྱང་ཚིག་ཐག་ཆོད་པོས་སྨྲ་མི་ཐུབ་ལ། དེ་ཉིད་ལྕེབས་པའི་ལས་གང་ཞིག་དང་འབྲེལ་བ་འདུག་ཅེས་ཚོད་ཚོད་དུ་བརྗོད་མི་ཕོད། སྤོ་བོ་གྲགས་པ་ནི་ལྷད་མེད་དག་གཙང་གི་གནས་ནས་འཚར་ཞིང་ལོ་ན་གཞོན་པའི་དུས་ནས་སེམས་ན་དད་པ་བརྟན་
མི་སྣའི་སྣང་བརྙན་གསར་སློང་བྱེད་པ་དང་བྱུང་རིམ་དང་ཁོར་ཡུག་བཀོད་འབྲི་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནས་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་འགལ་བ་དང་འབྲེལ་བ་སྣ་ཚོགས་མཚོན་པའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་རྩོམ་ལུས་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་ལ་སྒྲུང་གཏམ་ཟེར།
མ་ཧཱ་ཙི་ན་ཞེས་ཤིན་ཏུ་གྲགས་ཆེ་བའི་རྒྱལ་ཁམས། ལོ་ངོ་སྟོང་དུ་མའི་རིག་གཞུང་གི་བགྲོད་ཤུལ་ཡོད་པ་སྨྲ་བའི་སྡེ་ཆེན་མོ། སྟོབས་ཆེན་ཤར་གྱི་སྟོང་ཁུན་དང་མཐའ་ཡས་པའི་རིག་གནས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་མཐར་རྒྱན་པར་བསྔགས་པའི་བཟོ་གནས་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟུར་དུ། ཤེས་རབ་ལྷ་ཡིས་གདུལ་བྱ་ལ་ངོས་འཛིན
འདིར་དམའ་འབྲིང་སློབ་མའི་རྩོམ་འབྲིའི་ནུས་པ་གོང་མཐོར་གཏོང་ཐབས་སྐོར་གྱི་ལྟ་མྱོང་སྟེ། རྩོམ་འབྲིའི་གལ་ཆེན་རང་བཞིན་སྤྲོས་བརྗོད་དང་། རྩོམ་འབྲིའི་དུངས་ཞེན་བསླང་ཚུལ། རྩོམ་འབྲིའི་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱར་ཚུལ། རྩོམ་འབྲིའི་དཔྱད་བརྗོད་སྤེལ་ཚུལ་སོགས་ཕྱོགས་བཞི་ནས་ཅུང་ཞིབ་འཐེམས་ས
བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་ལས་སྲོང་བཙན་གྱི་སྔོན་དུ་བོད་ལ་ཡི་གེ་མེད་པས་ཆབ་སྲིད་སྒྲུང་ལྡེའུ་བོན་གསུམ་གྱིས་བསྐྱངས་ཞེས་པ་ལས་ཡང་སྙིང་སྒྲུང་ལྡེའུ་བོན་གསུམ་ག་འདྲ་ཡིན་པ་དང་དེས་ཆབ་སྲིད་ཇི་ལྟར་བསྐྱངས་པའི་སྐོར་གསལ་བོར་བཤད་མེད་སྟབས་བོད་རིག་པར་ཞིབ་འཇུག་གི་ཁྲོད་དུ་ད་ལྟའང་དེ
འདིར་རྨེའུ་ཞེས་པའི་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་རུས་མིང་འདི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱིས་བརྗེད་མི་སྲིད་ཀྱང་། ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱུར་མིད་དུ་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་པའི་ངང་ཚུལ་ལ་བསམ་ནས་ཟུར་ལྟས་ལེབ་མཐོང་གི་ཚུལ་དུ་ཅུང་ཙམ་བརྗོད་འདོད་པ་ལས། རྗེས་སུ་དཔྱད་པ་ཅུང་རྒྱས་པ་ཞིག་བྱ་བརྩིས་ཡོ
ཁྲི་སེམས་དཔའི་སྙན་ངག་སྨག་རུམ་ཁྲོད་ཀྱི་དེ་དག་ཅེས་པར་གཟིགས་རོགས་ཞུ།
ཁྲི་སེམས་དཔའི་སྙན་ངག་གཤོག་པ་རྨས་མ་ཞེས་པར་གཟིགས་རོགས་ཞུ།
ངའི་ཕ་ཡུལ་ནི་མཚོ་སྔོན་པོའི་བོང་སྟག་ཅེས་པའི་འབྲོག་སྡེ་དེ་ཡིན། ངེད་ཀྱི་ཕ་ལགས་དེ་སྔ་རྫོང་གི་ལས་བྱེད་ཅིག་ཡིན་པས་ང་རང་ཧ་ཅང་ཆུང་ངུའི་དུས་སུ་ངེད་ཚང་གིས་དུས་ངེས་ཅན་ཞིག་ལ་རྫོང་ནས་འཚོ་བ་རོལ་མྱོང་བ་དྲན་པས་ཨེན་ཙམ་ཟིན་ཡོང་།
ང་ལ་མཚོན་ན་སྙན་ངག་ནི་ངའི་འཚོ་བ་དང་ཆོས་ལུགས་ཡིན།——སྙན་ངག་པ་སྐྱབས་ཆེན་བདེ་གྲོལ་ལ་བཅར་འདྲི་བྱས་པ།
རྩོམ་འདིར་མཛེས་རྟོག་དེང་རབས་རང་བཞིན་གྱི་མཐོང་སྣེ་སྤྱད་དེ་སྒོ་མེ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་སྒྲུང་རིང«མར་ངོའི་ཟླ་བ»ལས་མངོན་པའི་ཟླ་བའི་མི་སྒེར་གྱི་ཁེར་རྐྱང་དང་དེའི་མཛེས་རྟོག་གི་རིན་ཐང་རགས་ཙམ་གླེང་ཡོད།