ང་ཚོས་ནམ་རྒྱུན་སྐད་ཆ་བཤད་སྐབས་དང་། གཞན་ལ་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་སྐབས། རྩོམ་ཡིག་འབྲི་སྐབས་བཅས་སུ་མིང་དང་ཚིག་གིས་མ་འདང་བའི་དཀའ་ངལ་དང་། ཁ་སྐད་དང་ཡིག་སྐད་གཉིས་ལ་བར་ཁྱད་ཆེ་བའི་དབང་གིས་དཀའ་ངལ་མང་བོ་ཞིག་ཡང་ཡང་འཕྲད་ཀྱིན་འདུག
སྔར་དབུས་ལྷ་ས་ནས་ཤར་ཕྱོགས་སུ་ཉིན་ལམ་བཅུ་ཕྲག་དགུ་ལྷག་ཙམ་གྱིས་ཆོད་པའི་ས་ཆ། དབུས་འགྱུར་ལྷ་ས་ནས་རི་བོ་ཆེ་ཆུང་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་གསུམ་དང་། ཆུ་བོ་ཆེ་ཆུང་བདུན་ཅུ་དོན་གཉིས་ཙམ་གྱིས་ཆོད་པའི་ཡུལ་གྲུ་ཤར་རྒྱལ་མོ་ཚབ་རོང་སྟེ། བསྡུས་མིང་ལ་རྒྱལ་མོ་རོང་ངམ་རྒྱལ་རོང་ཞེས་འབོད་པ
འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་བ་གང་ཞིག་བསྒྲུབ་ནའང་འཆར་གཞི་ཡོད་ཅིང་གོ་རིམ་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ལས་ལ་ཞུགས་ན་ལེགས་འགྲུབ་འབྱུང་བ་ལྟར། སློབ་མས་རྩོམ་ཡིག་འབྲི་སྐབས་སུ་ཡང་གོ་རིམ་ངེས་ཅན་ཞིག་གཞིར་བཟུང་ནས་བྲིས་ན། བརྗོད་པར་འདོད་པའི་དོན་གསལ་བོར་སྟོན་ཐུབ་ལ་བརྗོད་བྱའི་སྙིང་བོའང་འབུར་དུ་ཐོ
བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཞིབ་འཇུག་དང་ལག་ལེན་བྱ་བ་གལ་ཆེ་ཚུལ་མདོར་བསྡུས་གླེང་བ་ཞེས་པའི་དཔྱད་རྩོམ་འདིའི་ནང་དུ། དང་པོ་རིག་གནས་ཞིབ་འཇུག་དང་ལག་ལེན་ཐེབས་དགོས་པ་གལ་ཆེ་ཚུལ་བཤད་དགོས་པའི་གླེང་གཞི་དང་། གཉིས་པ་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱ་བའི་དགོས་པ་བཤད་པ། གསུ
དུས་ཡུན་རིང་བོའི་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཁྲོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་བསམ་བློ་བརྗེ་རེས་དང་འབྲེལ་འདྲིས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་དུ་བཀོལ་བ་ནི་བོད་མིའི་ཁ་སྐད་ཡིན་ལ། དེའི་སྒྲ་གདངས་ཀྱི་རྨང་གཞི་དང་མིང་བརྡའི་གྲུབ་ཚུལ། བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་གོམས་ལུགས་བཅས་ལ་གཞི་བཅོལ་ཏེ་སྒྲ་མཚོན་གྱི་ཡི་གེ་བྱུང
བོད་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྲིང་མོ་ལྷ་ལྕམ་སད་མ་ཀར་ཞང་ཞུང་གི་རྒྱལ་བོ་ལིག་མི་རྐྱའི་ཆབ་སྲིད་དུ་གཤེགས་དགོས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་དང་ལིག་མི་རྐྱའི་སྲིད་བརླག་དགོས་པའི་གནད་དོན། མགུར་གླུ་དང་ཞུ་རྟེན་གྱི་མཚོན་དོན། མཇུག་ཏུ་སྲིད་ཅི་ལྟར་བརླག་ཚུལ་སོགས་ལ་ཅུང་ཟད་དཔྱད་དེ་བོད་བཙན་
བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཞིབ་འཇུག་དང་ལག་ལེན་བྱ་བ་གལ་ཆེ་ཚུལ་མདོར་བསྡུས་གླེང་བ་ཞེས་པའི་དཔྱད་རྩོམ་འདིའི་ནང་དུ། དང་པོ་རིག་གནས་ཞིབ་འཇུག་དང་ལག་ལེན་ཐེབས་དགོས་པ་གལ་ཆེ་ཚུལ་བཤད་དགོས་པའི་གླེང་གཞི་དང་། གཉིས་པ་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱ་བའི་དགོས་པ་བཤད་པ། གསུ
རྒྱ་བོད་ལོ་ཙཱའི་ནད་ལྔ་དང་དེ་དག་གཞོམ་པའི་སྨན། ―དཔའ་རིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལོ་ཙཱ་དག་པ་རྟེན་གཞིར་རག་ཅེས་པའི་འཆད་ཁྲིད་ཟིན་བྲིས། ཟིན་བྲིས་ལེགས་སྒྲིག་མཁན། ཚེ་རིང་རྣམ་རྒྱལ།
སྙན་རྩོམ་འདིའི་མིང་དངོས་ལ《ཀུན་མཁྱེན་གྲུབ་པའི་དབང་པོ་འཇམ་མགོན་སངས་རྒྱས་གཉིས་པའི་སྐུ་ཞབས་སུ་ཟུར་གསལ་ལྟར་གྱི་ཞུ་འཕྲིན་འདེགས་པ་ལ་ཆེད་མངགས་ཀྱི་ཕོ་ཉ་བ་གཞོན་ནུ་དོན་རབ་ཏུ་གྲུབ་པ་སྐབས་བབ་ཀྱི་གཏམ་དང་བཅས་པ་འཕེལ》ཞེས་ཟེར་བ་དང་། འདི་མཛད་པ་པོ་ནི་རེབ་གོང་སྐྱབས་མགོན་བདུན་
དེང་སྐབས་ལ་ལ་ཞིག་གིས་ཡི་དམ་ཞེས་པ་དང་ཆོས་སྐྱོང་ཞེས་པ་ཅི་ཞིག་ཡིན་པ་ཧ་གོ་ཡི་མི་འདུག ཁ་ཅིག་ལ་རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་ཀྱང་ཆོས་སྐྱོང་ཡིན་སྣང་འཆར་བཞིན་ཡོད་ལ། འགའ་ཞིག་ཆོས་སྐྱོང་ཡང་ཡི་དམ་དུ་བསྟེན་བཞིན་ཡོད། དོན་དུ་དེ་གཉིས་མི་འདྲའོ།
ཆག་ལོ་ཙཱ་བའི་ལམ་ཡིག་ལས་ཁོང་གི་སྐུ་དུས་ཀྱི་རྒྱ་གར་ཞིང་གི་བཀོད་པ་དང་ལམ་བར་གྱི་གནས་ཚུལ་དག་ཁོང་དང་མཉམ་དུ་འགྲོགས་ནས་དངོས་སུ་མཐོང་བ་དང་གཉིས་སུ་མ་མཆིས་ལ། ལམ་ཡིག་གི་ཁ་ཕྱེས་ནས་བལྟས་པ་ན་ང་རང་གློ་བུར་དུ་ཡུལ་དུས་ཀྱི་བར་ཐག་མང་པོ་ཞིག་ཐོད་བརྒལ་བྱས་ཏེ་བོད་ཀྱི་ལོ་ཙཱ་བ་ཆེན
དཔྱད་རྩོམ་འདིའི་ནང་དུ་《ཐང་གི་སྙན་ངག་སུམ་བརྒྱ་》ཡི་ཚིག་རྐང་བརྒྱད་མ་དམིགས་སུ་བཟུང་ནས། དེའི་བོད་འགྱུར་མ་གཉིས་ཀྱི་མིང་གི་སྒྱུར་ཚུལ་ཏེ། བྱེ་བྲག་ས་མིང་དང་། མིའི་མིང་། ཆུ་བོའི་མིང་། གྲངས་ཀྱི་མིང་། མངོན་བརྗོད་ཀྱི་མིང་བཅས་ཀྱི་སྒྱུར་ཚུལ་ཐད་ལ་གཤིབ་བསྡུར་གྱི་དཔྱད་ནས་མ
འདིར་མཚོ་སྔོན་པོ་ནུབ་རྒྱུད་ས་ཆ་དེ་མདོ་སྨད་བོད་ཀྱི་གནའ་བོའི་ཡུལ་གྲུ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་རྗེས་ནས་སོག་པོ་རྣམས་དེར་འཁྱམས་ཤིང་བསྡད་པས།གནས་དེའི་ས་མིང་འབྱུང་ཁུངས་ལ་བོད་སོག་སྐད་ལན་གཉིས་ཀྱི་བཤད་ཚུལ་ལྡན་པར་ལུང་དང་རིག་པས་དབྱེ་དཔྱད་བྱས་ཏེ་གང་ལ་གཏོགས་པར་བདེན་དཔུང་བྱས་ཡོད།
བོད་དུ་བཙན་པོའི་དུས་སུ་བཞེངས་པའི་རྡོ་རིང་ཇི་སྙེད་ཅིག་ཡོད་པ་དེ་དག་ལ་ད་བར་ཞིབ་འཇུག་བྱ་ཐབས་དང་། རིག་ཚན་འདྲ་མིན་ནས་དཔྱད་དཔྱོད་གང་མང་སྤེལ་ནས་འབྲས་བུ་གཡུར་ཟ་ཐོབ་ཡོད། ཇི་ལྟར་ཡང་རྡོ་རིང་ཡི་གེ་དེ་དག་གི་ནང་དོན་སྤྱིར་བཙན་པོའི་དུས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་དང་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་པ་
མཁར་ཕྱིང་བ་སྟག་རྩེ་༼ལྷོ་ཁ༽ན་རྒྱལ་སྟག་བུ་གཉན་གཟིགས་བཞུགས།ཉེན་དཀར་རྙིང་བ༼ལྷ་སའི་ཕྱོགས༽ན་ཟིང་པོ་རྗེ་སྟག་སྐྱ་བོ་མཆིས།སྔུར་བའི་ཡུ་སྣ༼མལ་གྲོ་གུང་དཀར༽ན་ཟིང་པོ་རྗེ་ཁྲི་པངས་སུམ་མཆིས།
བོད་སིལ་ཐོར་གྱི་དུས་སྐབས་མཇུག་རྫོགས་ཏེ་སླར་ཡང་བོད་གཅིག་གྱུར་གྱི་དབུ་བརྙེས་པའི་སྐབས་དེར། ས་སྐྱའི་གདུང་རབས་ཀྱིས་ཧོར་གྱི་སྟབས་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཡོངས་གཅིག་གྱུར་གྱི་ལམ་ལ་བཀོད་པའི་ཁྲོད་མཛད་འཕྲིན་བླ་མེད་བཞག་མྱོང་བའི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་ཞིག་ཡིན།
དཔྱད་རྩོམ་འདིར་བསྒྱུར་བཅོས་སྒོ་དབྱེ་བྱས་ཚུན་གྱི་ལོ་ངོ་བཞི་བཅུའི་(༡༩༧༨ལོ་ནས་༢༠༡༨ལོ་བར་)རིང་བོད་ཡིག་རིག་གཞུང་དུས་དེབ་ཁག་ཏུ་སྤེལ་བའི་ཏུན་ཧོང་ནང་བསྟན་གཙུག་ལག་སྐོར་གྱི་དཔྱད་རྩོམ་བཞི་བཅུ་ཙམ་དཔྱད་གཞིར་བཟུང་སྟེ། ཏུན་ཧོང་ནང་བསྟན་གཙུག་ལག་ཕྱག་བྲིས་མ་དེ་དག་ལས་མདོ་བཀའ
སྙན་རྩོམ་འདིའི་མིང་དངོས་ལ《ཀུན་མཁྱེན་གྲུབ་པའི་དབང་པོ་འཇམ་མགོན་སངས་རྒྱས་གཉིས་པའི་སྐུ་ཞབས་སུ་ཟུར་གསལ་ལྟར་གྱི་ཞུ་འཕྲིན་འདེགས་པ་ལ་ཆེད་མངགས་ཀྱི་ཕོ་ཉ་བ་གཞོན་ནུ་དོན་རབ་ཏུ་གྲུབ་པ་སྐབས་བབ་ཀྱི་གཏམ་དང་བཅས་པ་འཕེལ》ཞེས་ཟེར།
དཔྱད་རྩོམ་འདིར་བོད་རྒྱ་བཀའ་བསྟན་དུ་ཡོད་པའི་ཚད་མ་རིག་པའི་སྐོར་གྱི་བསྟན་བཅོས་དང་དེའི་རིགས། བམ་ཚད་ལོ་ཚིགས།མཛད་པ་པོ་དང་ལོ་ཙཱ་བ། ད་ལྟ་གང་དུ་ཡོད་པ། ལེགས་སྦྱར་སྐད་ཀྱི་མ་ཡིག་གི་གནས་ཚུལ་སོགས་ལ་རྟོག་ཞིབ་བགྱིས་ཡོད་ལ། ཁྱད་པར་དུ་བོད་རྒྱའི་བཀའ་བསྟན་ལས་ཚད་མ་རིག་པའི་སྐོར
བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་ཁག་ནང་ཁྱུང་གི་རུས་རྒྱུད་སྐོར་ཇི་ལྟར་འཁོད་ཡོད་པ་རྣམས་ལ་དཔྱད་བསྡུར་བྱས་ཏེ་ཁྱུང་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་གོ་དོན་དང་། ཁྱུང་ནི་རུས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཚུལ། ཁྱུང་གི་རུས་ཐོབ་ཀྱི་སྐྱེས་བུའི་བྱུང་བ་བཅས་ལ་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་རྗེས། ཁྱུང་པོའི་མི་རྒྱུད་ནི་ཁྱུང་རབས་ལ
རྩོམ་ཡིག་འདིར་ཏུན་ཧོང་དང་ནུབ་རྒྱུད་ནས་རྙེད་པའི་བུན་ལེན་དང་། རྩིས་ཐོ། གན་རྒྱ། དོན་ཆེན་སོགས་ཀྱི་སྐོར་འཁོད་པའི་ཤོག་དྲིལ་དང་ཁྲམ་བྱང་སོགས་ལ་གཞི་བཅོལ་ཏེ་བཙན་པོའི་དུས་སུ་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་ཞིང་ཁྲལ་དང་འབྲོག་ཕྱུགས་ཀྱི་ཁྲལ། གསེར་དངུལ་དང་ཆང་ཁྲལ། སྒོ་ཁྲལ་དང་རྩྭ་ཁྲལ་སོ
རྩོམ་ཡིག་འདིའི་ནང་ཅོ་ནེ་དགེ་བཤེས་རིན་པོ་ཆེའི་གདུང་རྟེན་གྱི་བཞུགས་ཡུལ་ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལའི་གྲྭ་ཤག་ཁང་སེར་གྱི་མཚན་གྱི་སྐོར་དང་། གདུང་རྟེན་དེ་ཉིད་དམ་པ་གང་དེའི་གདུང་རྟེན་འཁྲུལ་མེད་ཡིན་པའི་སྐོར་ལས་འཕྲོས་ཏེ། དམ་པ་གང་དེའི་མཛད་རྣམ་མདོར་བསྡུས་དང་། མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་གླེང
དཔྱད་རྩོམ་འདིར་གཙོ་བོ་བོད་རྒྱལ་སྤུ་དེ་གུང་རྒྱལ་གྱི་སྐབས་སུ་བྱུང་བའི་འ་བ་ཉི་ཉེ་བ་ཉིད་ཅེས་པའི་མགུར་གཙོར་བཟུང་ནས་སྐབས་དེའི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ལོ་རྒྱུས་དང་གོམས་སྲོལ།ཆབ་སྲིད་སོགས་ལ་དཔྱད་པ་བགྱི་ཁུལ་ཙམ་བྱས་ཡོད་པའི་ཁར།གཞན་ཡང་མགུར་མ་འདི་ལས་འཕྲོས་པའི་གདོད་མའི་བོད་ཀྱི་
བོད་ལ་སྔར་དུས་རབས་བདུན་པར་ཡིག་ཐོག་གི་ལོ་རྒྱུས་རྩོམ་འབྲིའི་རྒྱུན་བྱུང་བ་ནས་བཟུང་། དུས་རབས་རིམ་བྱུང་ནང་བོད་ཡིག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་མང་དག་ཅིག་བྱུང་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཐད་ཀར་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པའི་དཔྱད་གཞི་གཙོ་བོ་ཡིན།
ཨེ་མ་ཧོ། འདི་ལྡེའུ་ཡི་བསྟན་བཅོས་ཆེན་མོ་《བཀའཆེམས་བཀའ་ཁོལ་མ་》ལས། “ལུང་གི་ཆོས་གོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྒྲུང་བསྟན། རིག་པའི་ཆོས་གོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལྡེའུ་བསྟན། བསླབ་པ་གསུམ་ལ་འཇུག་པ་གོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཡུ་རུང་གི་བོན་བསྟན།”ཞེས་དང་། “དེ་ལ་སྒྲུང་ནི་གྲགས་པ་མཐའ་ཡས་ཡང་ཟེར། རྒ