—— སྒྲུང་གཏམ《ནད》ལས་ཁེར་ཧྲེང་གི་མི་གཤིས་ཀྱི་མངོན་སྟངས་ལ་དཔྱད་པ།
ནང་དོན་གནད་བསྡུས། ཉེ་བའི་ལོ་འདི་དག་ལ་དེང་རབས་བོད་ཀྱི་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་མི་གཤིས་མངོན་སྟངས་ལ་སྨྱུག་ཁ་སྐོར་སྟངས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སོང་ཡོད་ཙང་། དུས་རབས་སྔོན་མའི་མཇུག་དང་བསྡུར་ན། མི་སྣའི་སེམས་ཁམས་གསོ་སྐྱོང་གི་སྒྲུང་གཏམ་མང་དུ་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། བལྟོས་བཅས་ཀྱིས་འཕེལ་རྒྱས་སུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་རྟགས་སུ་ངོས་བཟུང་ན་འགྲིག་སྙམ། རྩོམ་ཐུང་འདིར་སྒྲུང་ཐུང《ནད》ཀྱི་མི་གཤིས་ཀྱི་མངོན་སྟངས་ལས་ཁེར་ཧྲེང་ནི་མི་ཆོས་ཀུན་སྤྱོད་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་མཚོན་པ་དང་། ལོ་རྒྱུས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཁེར་ཧྲེང་གི་སེམས་ངལ་དང་ཁུར་བོ་སོགས་གང་ཡང་མཚོན་གྱི་མེད་པར། སྒྲུང་འདིའི་མི་སྣ་གཙོ་བོ་ཉིད་ཁོར་ཡུག་དང་མཐུན་འཇུག་མེད་པའི་སེམས་ཚོར་གསལ་རྫོགས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་དོན་བསལ་སྒྲིབ་བྱས་མེད་པའི་ཁེར་ཧྲེང་གི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་མཛེས་པ་ལ་དཔྱད་པ་རགས་ཙམ་བཏང་བའོ།།
བརྡ་ཆད་གཙོ་བོ། སྒྲུང་གཏམ《ནད》 ཁེར་ཧྲེང་འདུ་ཤེས། མི་གཤིས། ཁེར་ཧྲེང་གི་མཛེས་པ།
ཀླད་ཀྱི་གཏམ།
སྤྱིར་བོད་ལ་མཚོན་ན་དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི《ཤ་དང་རུས་པའི་བརྩེ་དུང》ནས་བཟུང་སེམས་ཁམས་མཚོན་པའི་བརྩམས་ཆོས་ཐར་ཐོར་རེ་བྱུང་མྱོང་མོད། གཙོ་རྒྱུག་མ་ཡིན་པ་གཞིར་བྱས་པས། རྗེས་སུ་ལོ་རབས་དགུ་བཅུ་པའི་མགོ་ནས་ད་གཟོད《ང་དང་ནུབ་ཁ》དང《མག་མོག་གི་ནུབ་ཁའི་ཉི་མ》《སྡོམ་པ་སྲུང་བ》《གྲིབ་གཟུགས་ཁྲོད་ཀྱི་མི་ཚེ》སོགས་སེམས་ཁམས་མཚོན་པའི་བརྩམས་ཆོས་མང་དུ་བྱུང་། དེ་དག་གིས་མཚོན་པར་བྱས་པའི་སེམས་ཁམས་མཚོན་སྟངས་ལ་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཡིན་ཏེ། བརྩམས་ཆོས་ཁྲོད་ཀྱི་མི་སྣའི་སེམས་ཁམས་མཚོན་པ་གཙོ་རྒྱུན་བྱས་ཤིང་། དེ་ལས་ཁེར་ཧྲེང་གི་མི་གཤིས་མཚོན་པ་རིགས་ལྔ་རུ་བགོས་ཆོག་སྟེ། མི་རིགས་འདུ་ཤེས་མཚོན་པའི་ཁེར་ཧྲེང（使命的孤独感）ཤིག་གམ། སྲོལ་རྒྱུན་ཀུན་སྤྱོད་རྣམ་གཞག་ལས་འབྱུང་བའི་མི་ཆོས་ཁེར་ཧྲེང་།（伦理孤独）འདོད་པའི་ཁེར་ཧྲེང་།（情欲孤独） བརྩེ་དུང་གི་ཁེར་ཧྲེང་།（爱的孤独、被动型孤独） སྤྱི་ཚོགས་དང་ཡན་དུ་གར་བའི་བསམ་གཞིག་གི་ཁེར་ཧྲེང（思维孤独）སོགས་ཡོད། དེ་དག་ལས་ཁེར་ཧྲེང་གི་སེམས་ཁམས་འགྲེམ་སྟོན་བྱེད་མཁན་རྩོམ་པ་པོ་ཁག་ཅིག་ཡོད་དེ། རྩོམ་པ་པོ་དེ་དག་གིས་འགྲེམ་སྟོན་བྱེད་སྟངས་ཀྱི་ཟབ་ཚད་དང་ཞིབ་བརྗོད་བྱེད་སྟངས། འབྱམས་ཀློང་བསྐྱེད་སྟངས། ནང་སེམས་ཀྱི་འདུ་འགོད་ཀྱི་དར་སྐུད་རིང་མོ་ཇི་ལྟར་བཀྲོལ་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བློ་གཤོག་དང་ཐབས་རྩལ་མི་མཐུན་པའི་རྐྱེན་སྔོན་དུ་སོང་ཙང་། བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་ཟབ་ཚད་དང་ཀློག་པ་པོའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་སྐུད་བདུང་བའི་ནུས་པའང་དེར་རག་ལས་ཡོད་པ་ཤ་སྟག་ཡིན།
དང་པོ། ཁེར་ཧྲེང་གི་འབྱུང་རྩ།
སྤྱི་ཚོགས་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་མཁས་དབང་ཧྥོར་མོའུ་ཡིས “ཁེར་ཧྲེང་ནི་མིའི་གཉུག་གཤིས་ཡིན། སྙིང་སྟོབས་འདིའི་སྣང་ཚུལ་ནི་མིའི་རིགས་སྤྱི་ལ་དབང་བ་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། འཇིགས་སྐྲག་ཡོད་ཚད་ལས་བསམ་པའི་ཁེར་ཧྲེང་ནི་ཆེས་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཡིན”ཞེས་པས། ཁེར་ཧྲེང་ནི་མ་གཞི་ནས་ཆེས་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཞིག་ཡིན། དེ་ལ་གྲུབ་སྟངས་མང་དུ་འབྱུང་སྟེ། 《ཤ་དང་རུས་པའི་བརྩེ་དུང》ནང་གི་ཨ་ཁུ་ལྷ་བཟོའི་ནང་སེམས་ཀྱི་ཁེར་ཧྲེང་ནི་མི་ཆོས་ཀུན་སྤྱོད་ཀྱི་ཁེར་ཧྲེང་ཡིན་ཞིང་། 《ང་དང་ནུབ་ཁ》ནང་གི་མི་སྣ་དང་པོ “ང”ཡི་ནང་སེམས་འཇིག་རྟེན་གཞན་གྱིས་མ་རྟོགས་པའི་སྐྱོ་དུབ་དང་ཡིད་ཆད་ལས་བྱུང་བའི་ཁེར་ཧྲེང་ཡིན། 《མག་མོག་གི་ནུབ་ཁའི་ཉི་མའི》ནང་གི་བུ་མོ་ཆུང་ཆུང་དེ་སྐྱོ་གདུང་དང་རེ་ཆད། ཁུ་སིམ་དང་མིག་ཆུ། ཞེན་ཆགས་སོགས་འདུས་པའི་བརྩེ་བའི་ཁེར་ཧྲེང་ཡིན། སྒྲུང་གཏམ《ནད》ལ་མཚོན་ན་དེ་དག་ལས་བསམ་གཞིག་གི་ཁེར་ཧྲེང་ལྟ་བུར་མཐོང་ཆོག སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཕེལ་ཕྱོགས་དང་འཁོར་ལོ་ལྟ་བུར་ཉི་མ་རེ་རེ་བཞིན་དུ་འཚོ་བ་བསྐྱར་ཟློས་ཅན་ལ་སེམས་ཁ་ལོག་ཅིང་། མི་སྣ་གཙོ་བོ་དེའི་མིག་ནང་གི་མི་དང་བྱ་དངོས་ཡོད་དོ་ཅོག་ཁོའི་བསམ་གཞིག་དང་རྦད་དེ་ལྡོག་སྟེ་འགྲོ་བ་དང་། ཁོའི་སྣང་ངོར་འཇིག་རྟེན་འདིའི་མི་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་མཛེས་ཆོས་དག་མི་སྡུག་པར་མཐོང་ཞིང་། ཁོ་རང་མ་ཡིན་པའི་མི་རྣམས་ཀྱི་མི་སྡུག་པ་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་མཛེས་པར་བསམ་པའི་རིག་པ་རྟིང་བརྗེའི་བསམ་བློ་ཞིག་གིས་མཚོན་པར་བྱས་ཡོད་དེ། བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་ཚིག་རྐང་དང་པོར “ཨེ་མ། ང་ལ་ནད་ཅིག་བྱུང་ན་ཅི་མ་རུང”ཞེས་པའི་ཚིག་མགོ་ཁྲིད་དེ། “ཁོ་ཚོ་དང་འདྲ་དྲགས་པའི་དབང་གིས་ངས་ནམ་ཡང་ནད་ལ་སྨོན་བཞིན་ཡོད”ཅེས་པས། ཁོའི་ཁེར་ཧྲེང་གི་འབྱུང་རྩ་གཙོ་བོ་ནི་འཚོ་གནས་ངོས་ལ་ཁེལ་ཡོད་པས། སྤྱི་ཚོགས་དང་མཐུན་འཇུག་མེད་ཅིང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཟང་ཟིང་དང་ཚུལ་འཆོས། སྤྲེལ་ལད། བསྐྱར་ཟློས་ལས་མི་ཚེར་སྙིང་པོ་དབེན་ཞིང་། བསྐྱར་ཟློས་མིན་ཞིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དབྱངས་འགྲོས་གཅིག་ལས་མཆོང་ལྡིང་གི་འདེགས་འཇོག་དོད་འདོད་པ་དང་། མི་བུ་ཞིག་གི་གཉུག་གཤིས་དང་བཀབ་མེད་བཀླུབས་མེད་ཀྱི་བསམ་གཞིག་རང་དབང་གི་འཚོ་བར་སྨོན་པ་མ་ཟད། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནད་ཡམས་ཆེན་པོ་དེར་ཁྱོན་ནས་བཅོས་ཐབས་བྲལ་བའི་བསམ་པ་ཡི་ཆད་ཅིང་། སེམས་ཀྱི་སྒོ་མོ་གཞན་ཞིག་ལ་བསྐྱོད་འདོད་པ་ནི་རང་ཉིད་ལ་ནད་ཅིག་ཕོག་ན་འདོད་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནད་ཡམས་སྟུག་པོ་དེ་ལས་དབུགས་འཚང་ཞིང་དེ་ལས་ཨེ་ཙི་ནད་ཕོག་པས་ཀྱང་དགའ་བར་བརྗོད་པའི་སེམས་ཁམས་དེས། མི་བུ་ཞིག་གི་འུ་ཐུག་གི་རྫོག་རྫོབ་ཀྱི་མཁའ་དབུགས་འདི་ལས་བཟོད་དཀའ་བའི་སྐྱོ་དུབ་དང་ཡི་ཆད། སྨྲེ་སྔགས། དངངས་སྐྲག་སོགས་མཚོན་པ་དེ་ཁེར་ཧྲེང་གི་འབྱུང་རྩ་ཡིན་ནོ།།
ཁེར་ཧྲེང་ནི་མི་གཤིས་ཁྲོད་ཀྱི་ཆེས་གདོད་མའི་སེམས་ཚོར་ཞིག་ཡིན། དེ་ནི་བཟོ་ལས་གསར་བརྗེའི་རྗེས་སུ་མིའི་རིགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནས་མངོན་གསལ་ཐོན་པ་ཞིག་ཡིན། ཕྱོགས་གཅིག་ནས། བཟོ་ལས་དེང་རབས་ཅན་དར་མགོ་ཚུགས་པ་ནས། མིའི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱི་འཕེལ་ཚད་ཇེ་མགྱོགས་སུ་སོང་བ་དང་། མིའི་རིགས་ཀྱིས་རང་བྱུང་ཁམས་དབང་བསྒྱུར་བའི་ནུས་པ་མཐོར་འདེགས་སུ་སོང་མོད། འོན་ཏང་། མིའི་རིགས་རང་བྱུང་ཁམས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཆིང་རྒྱ་ལས་གྲོལ་བ་དང་བསྟུན། མིའི་སྒེར་གཤིས་གྱི་བདེ་འཇགས་སེམས་ཁམས་དང་ཕྱིར་འཇུག་གི་སེམས་ཁམས（归属感）སོགས་ཡལ་ཞིང་། སྔ་ན་མེད་པའི་ཁེར་ཧྲེང་གི་ཚོར་བ་ཞིག་བྱུང་། ཧྥོར་མོའུ་ཡིས “མིའི་རིགས་ཀྱིས་ནུས་ཤུགས་མང་པོ་ཞིག་གསར་གཏོད་བྱས་ཡོད་ཅིང་། རང་བྱུང་ཁམས་ལ་དབང་བསྒྱུར་མོད། འོན་ཀྱང་། རང་སེམས་ཀྱི་ནུས་ཤུགས་དེ་ལ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མེད”ཞེས་པ་དང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས། མ་རྩ་རིང་ལུགས་ཀྱིས་སྤྱི་ཚོགས་མ་རྩ་ཐོག་མ་ཡིན་ཞིང་། ནགས་ཚལ་ཁྲིམས་སྒྲིག་ལ་བརྩི་མཐོང་དང་དངོས་པོའི་དཔལ་ཡོན་མཆོག་ཏུ་འཇོག གཉོམ་ཟས་བཙན་ཟ་ཡི་ཏར་ཝིན་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས། མི་དང་མིའི་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་རྒྱུན་མཐུད་དུ་རང་གཤིས་རང་དབང་ཅན་མཐོར་འདེགས་འགྲོ་བ་དང་དཔལ་ཡོན་རྩོད་གླེང་ཛ་དྲག་ཇེ་ཞན་དང་བཏང་སྙོམས་སུ་སོང་། ཧྥ་རན་སིའི་རྩོམ་པ་པོ་སཱ་ཐིའི་ཟློས་གར《བཀག་སྡོམ》ཁྲོད་དུ། མ་རྩ་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་དུ“མི་གཞན་ནི་དམྱལ་ཁམས་ཡིན”ཞེས་པས། ཚིག་འདིས་མ་རྩ་རིང་ལུགས་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་མི་དང་མིའི་བར་གྱི་འགལ་ཟླའི་འབྲེལ་བ་མཚོན་ཞིང་། མི་དང་མིས་བར་ཤེས་རྟོགས་བྱེད་ཀྱི་མེད་ལ། གླེང་མོལ་བྱེད་ཐབས་བྲལ་བ། ཕན་ཚུན་ཇི་ལྟར་ཉེ་གམ་དུ་གནས་ཀྱང་སེམས་གཏམ་གློད་རུང་མེད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་བས་སྒྲུང་གཏམ《ནད》དུའང་ལས་གྲོགས་དང་མགོ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཁོའི་གནས་ཚུལ་ལ་རྒྱུས་ལོན་མི་བྱ་བ་དང་གཏམ་བདེན་རྫུན་གྱི་མགོ་རྟིང་བསློགས་ཏེ་ཉན་པ་ནི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུག་ཕྱོགས་ཤིག་ལ་བབས་ཡོད་པ་མཚོན་ཡོད། “དྲང་མོར་བཤད་ན། ལས་གྲོགས་ཚོའི་ཁྲོད་དུའང་། ཀྲུའུ་རེན་གྱི་གཏམ་མགོ་མར་གོ་བ་ལོན་མཁན་ཤིན་ཏུ་ཉུང་། ཁོ་རྣམ་ཀུན་གཏམ་མགོ་རབ་རིབ་ཅིག་ནས་བཟུང་སྟེ་ལབ་པར་དགའ། ”མགོ་པས“ཁྱོད་འདི་ད། དེ་འདྲ་ཞིག་ཧད་ནས་བསྡད་དེ་ཅི་བྱེད། ནད་རིགས་གང་ཞིག་ཡིན་ཡང་ཚང་མ་ནད་ཡིན་པ་ཙམ་རེད། དེ་ལ་ཡ་ང་དོན་ཅི་ཡོད། ནད་ཡིན་ཕྱིན། བཅོས་ཐབས་ཤིག་ཡོད་ངེས་རེད”ཅེས་དང་། ཡང“ངས་སྔོན་མར་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པའི་སྨན་པ་དེ་ནད་རིགས་འདིའི་ཕྱོགས་ལ་གཞན་དྲིང་མི་འཇོག་པ་ཞིག་ཡིན”ཞེས་པས་ཁོང་ཚོའི་དྲན་ཚོད་ཀྱི་སྐད་ཆ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་མཚོན་ཐུབ། སྤྱི་ཚོགས་བདག་གཞན་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་གཙོ་བོར་འཛིན་པ་ཞིག་ལ་འགྱུར་བ་ནས། མི་སྒེར་གྱི་ཁེར་ཧྲེང་གི་སྐྱབས་མེད་མགོན་མེད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་འོག་ཏུ་སྐྱོ་སྣང་དང་ཁེར་ཧྲེང་དུ་འགྱུར་སྲིད་དོ།།
གཉིས་པ། ཁེར་ཧྲེང་གི་མཛེས་པའི་སྙིང་པོ།
ཁེར་ཧྲེང་ནི་མིའི་རིགས་ཀྱི་བསམ་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་མུན་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་དང་། ཁེར་ཧྲེང་གིས་དམངས་ལ་བསྐྱེད་པ་ནི་ཡོངས་ཁྱབ་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་མོད། འོན་ཏེ། མཛེས་རིག་གི་སྙིང་པོའི་ངོས་ནས་བཤད་ན། ཁེར་ཧྲེང་འདུ་ཤེས་ནི་མི་གཤིས་གསར་པ་ཞིག་སྐྲུན་སྟངས་དང་སྒྱུ་རྩལ་སྙིང་སྟོབས་ཀྱི་མཐོ་ཚད་ཅིག་སྐྲུན་སྟངས་ཀྱི་སྐུལ་རྒྱུ་ལྟ་བུ་ཡིན། སྒྱུ་རྩལ་པར་མཚོན་ན་མིའི་ཚེ་སྲོག་གི་མྱོང་རྟོགས་ཀྱིས། ཁོའི་མི་ཚེའི་རང་རྟོགས་ཁྲོད་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་གལ་ཆེན་ཞིག་དང་། སྒྱུ་རྩལ་གསར་གཏོད་ཀྱི་ལམ་བུ་ལ་སྐུལ་མ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཐོབ་ཡོད།① དོན་སྙིང་གཞན་ཞིག་གི་སྟེང་ནས་བཤད་ན། རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་གང་ཞིག་ཡིན་ཡང་རྩོམ་པ་པོས་དུངས་ཚོར་བཀག་གནོན་ཀྱི་མཐོ་ཚད་གཅིག་དང་། ཁོང་ཚོས་དུངས་ཚོར་གློད་གྲོལ་བྱས་ཏེ་རང་ཉིད་སྐྱོབ་པའི་ཐབས་ཤིག་ཡིན། ② རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན་ཧེ་མེན་ཝེས་ཁོང་གི《ནོ་པེར་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་རེག་པའི་བཀའ་དྲིན་ཞུ་ཡིག》ཏུ “གསར་རྩོམ་ཆེས་ཡག་ཤོས་ཀྱི་རྣམ་པ་ནི་ཁེར་ཧྲེང་གི་འཚོ་བ་ཡིན། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བརྡབ་གསིག་མེད་ཅིང་དམངས་ཀྱི་འདུ་འཛོམས་ཁྲོད་འཚར་ལོངས་བྱུང་བའི་རྩོམ་པ་པོ་ཞིག་ཡིན་ཚེ། ཁེར་ཧྲེང་གི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གཡོལ་ཐུབ་ཀྱང་། ཁོའི་བརྩམས་ཆོས་ནི་ཆེས་སྤྱིར་བཏང་བ་ཞིག་ཡིན་སྲིད། གལ་ཏེ་རྩོམ་པ་པོ་ངོ་མ་འཇོན་པོ་ཞིག་ཡིན་ཚེ། ཁོས་ཁེར་རྐྱང་དུ་གསར་རྩོམ་བྱེད་པའི་སྐབས་སུ། འཛད་མེད་ཀྱི་ཁེར་ཧྲེང་དང་དངོས་པོའི་དབུལ་བ་ལ་འཇིགས་ཉེན་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་སྲིད”ཅེས་གསུངས་ཡོད། ངོ་མ། མཚན་ཉིད་རིག་པའི་དོན་སྙིང་ལྟར་བཤད་ན། ཁེར་ཧྲེང་ནི་བར་ཆད་དང་མི་ལེགས་པའི་བྱ་བ་བྱུང་སྟེ་བསམ་པའི་མཐའ་ཞིག་ལ་ཐོན་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན། རང་ཉིད་ལ་ཕྱིར་རྟོག་དང་ཐོད་བརྒལ། རང་ཉིད་རང་སྐྱོང་བྱེད་པའི་འདུ་ཤེས་ཤིག་ཡིན། རླབས་ཆེ་བའི་སྒྱུ་རྩལ་པ་ཞིག་གིས་གཏིང་ཟབ་ཅིང་དོན་གྱིས་མི་ཚེའི་ཁེར་ཧྲེང་མྱོང་རྟོགས་བྱུང་ཚེ། ད་གཟོད་མི་ཚེའི་སྙིང་པོ་མཚོན་པ་དང་རླབས་ཆེ་བའི་ཚེ་སྲོག་གི་སྟོབས་ཤུགས་མཚོན་པའི་བརྩམས་ཆོས་གྲུབ་ཐུབ།
སྒྲུང་གཏམ《ནད》ལ་མཚོན་ན་རྩོམ་པ་པོ་ཁོ་རང་གི་མི་ཚེའི་ལས་དབང་དང་སྦྱར་ཏེ་འབྲེལ་ཡོད་སྲིད་ཀྱང་། ཡང་ན་ཉེ་གམ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་མི་བུ་གང་ཞིག་གམ་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་གི་མིག་དབང་དེའི་མཐོང་སྣེ་བཟུང་སྟེ་བརྩམས་ཆོས་འདི་གྲུབ་པར་ཡིན་སྲིད། དེས་ན་མང་པོ་ཞིག་གིས་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྐྱོ་གར་སྙིང་སྟོབས་དང་དོད་བྱེད་ཅིང་། བརྩམས་ཆོས་ཤིག་གི་ཁྲོད་དུ་སྐྱོ་གར་གྱིས་ཕྱུག་པ་ནི་སྲོག་ཏུ་བརྩི་སྲིད། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྐྱོ་གར་མ་ཡིན་པའི “ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་སྐྱོ་གར ”③ཞེས་པས། བརྩམས་ཆོས་ཤིག་གི་ཁྲོད་དུ་སྐྱོ་གར་ནི་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་དགོངས་དོན་ཞིག་ཏུ་འདོད། ཡང་ལ་ལས་སྒྱུ་རྩལ་བརྩམས་ཆོས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ཚེ། ངེས་པར་དུ་སྐྱོ་གར་ཅན་དང་མུན་པ་ཅན་དུ་མ་ངེས་ཏེ། སློབ་གསོའི་རིན་ཐང་ཅན་དང་གོ་སྐོན་ཅན། སྤྱི་ཚོགས་སྤྱི་པའི་གནས་ཕྱོགས་དང་འགྲོ་ལུགས་དང་མཐུན་པའི་གནས་ལུགས་ཟབ་མོ་ཡིན་པས་ཀྱང་རུང་ཞེས་འདོད་མཁན་ཡང་ཡོད། གང་ལྟར། བརྩམས་ཆོས་འདི་ནི་སྐྱོ་ངལ་དང་སུན་སྣང་། ཡི་མུག་གིས་མགོ་སྔ་ཡོངས་སུ་སིམ་ཞིང་རེ་ཆད་དང་རེ་ལྟོས་ཁྱོན་ནས་ཟད་པའི་སེམས་ངལ་གྱི་མཐའ་རུ་ལྷུང་སྟེ་ཐབས་ཟད་དང་རེ་སྟོང་གིས་མིའི་སྣང་ངོར་ཤར་བའི་མི་བུ་གང་དེ་ནི་སྨྱོན་པ་ཞིག་དང་ནད་པ་ཞིག་ཏུ་བསམ་སྟེ། ཁོའི་བསམ་བློ་དང་འདོད་འདུན། དྲན་པ་ཡོད་དོ་བློ་ལོག་ཞིག་དང་ཐུན་མིན་ཞིག་ཏུ་རློམ་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་བཞེངས་སྐྲུན་བྱས་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་། དུས་རབས་གསར་པའི་སྤྱི་ཚོགས་འདིར་འཚོ་ཞིང་གནས་པའི་ང་ཚོ་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ལ་མཚོན་ན་བརྩམས་ཆོས་ཁྲོད་ཀྱི་མི་སྣ་འདིའི་ནང་སེམས་དང་རབ་ཏུ་ཉེ་ཞིང་། ཁོའི་ནང་སེམས་ཀྱི་སྐྱོ་ཡས་དང་སེམས་ངལ། སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་མི་སྡུག་པ་དང་སྤྲེལ་ལད། ཚུལ་འཆོས། གཡོ་སྒྱུའི་གདོང་འབག་འོག་གི་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་སེམས་དྭངས་མ་ཕན་ཚུན་འཕྲད་སྦྱོར་གྱི་ཟློས་གར་རབ་ཏུ་མངོན་དཀའ་བས། བརྩམས་ཆོས་འདིས་ཁེར་ཧྲེང་དང་དབུགས་ལེན་ཁོམ་མ་ཡོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་འདིའི་ཀློག་པ་པོ་གང་མང་ཞིག་གི་སེམས་པའི་རྙི་ཐག་དམ་པོར་འཆིང་བས། ཀློག་པ་པོ་དང་བརྩམས་ཆོས་གཉིས་གྲོགས་དན་བཞིན་དུ་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་ཡིད་ཆེས་དང་བློ་ཡིད་བཀུག་པའི་འབྲས་བུ་སྨིན་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་ངེས་པར་སྙམ།
མ་གཞིར་རྩོམ་པ་པོ་ཚེ་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ལ་མཚོན་ན་ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་དག་ནི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་རྣམས་ལས་དམིགས་བསལ་གྱི་ལམ་བུ་ཞིག་ཏུ་སོང་ཡོད་པར་འདོད་པས། ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་འདི་ནི་དེ་དག་ལས་ནང་སེམས་མྱུལ་ཞིབ་བྱས་པའི་བརྩམས་ཆོས་ལེགས་ཤོས་ཤིག་རེད་སྙམ། དེང་རབས་རིང་ལུགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་དེད་དཔོན་ཁཱ་ཧྥུ་ཁཱ་ཡི་བརྩམས་ཆོས་དག་གི་ཁྲོད་དུའང་དེང་རབས་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་མི་དང་མིའི་བར་གྱི་རྒྱུས་མེད་ཀྱི་ཁེར་རྐྱང་དང་ཡི་མུག་གི་སྡུག་བསྔལ། མི་གཤིས་ཡལ་བའི་ཚོར་བས་སྤུངས་ཡོད་པས། ཁོང་གི་སྨྱུག་འོག་གི་མི་སྣ་རྣམས་ནི་ནམ་རྒྱུན་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཡན་དུ་གར་ཡོད་ཅིང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཚོམས་འདིར་ཞུགས་མི་ནུས་པས་ཁོ་པ་ཅག་ནི་ཁེར་ཧྲེང་དང་སྐྱོ་ཡས་ཀྱིས་སིམ་ཡོད་པ་ཞིག་ཏུ་བཞེངས་སྐྲུན་བྱས་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན། མདོར་ན། ཁེར་ཧྲེང་དང་ཁེར་རྐྱང་གི་ནང་སེམས་ཀྱི་འཕར་ཆག་ནི་དེང་རབས་མཛེས་རིག་ཁྲོད་དུ་དོན་སྙིང་ཆེན་པོ་ཞིག་གིས་ཕྱུག་ཅིང་། མིའི་རིགས་སྤྱིའི་ཁེར་ཧྲེང་གི་འདུ་ཤེས་མ་ཟད་ཀློག་པ་པོས་སེལ་འདོད་ཀྱི་ཁེར་ཧྲེང་གི་སྐྱོ་ངལ་ནི། ཁེར་ཧྲེང་བརྗོད་གཞི་བྱས་པའི་རྩོམ་པ་པོ་ཞིག་གི་ནང་སེམས་ཀྱི་བཀག་གཅུར་བྱས་པའི་དུངས་ཚོར་ཕྱིར་འདོན་བྱས་པ་དང་འདྲ་བར་ཕྱིར་སྔོག་བྱེད་ཐུབ་བོ། །
མཆན།
① 许莉萍.孤独意识的美学辨识 [ J ].湖州师范学院学报.2001（1）:11-15
② 冯川.死亡恐惧与创作冲动 [M]. 成都.四川人民出版社.2003：2-6
③ སྐུ་ཞབས་ལའོ་ཧྲེའི་གསུང་ཞིག
（རྩོམ་པ་པོ་སོ་སོར་བོད་ལྗོངས་སློབ་ཆེན་གྱི2018དང2019ལོའི་ཤེས་རམས་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མ་ཡིན།）