སྔོན་འགྲོའི་གཏམ།
དེ་ཡང་སྨྲ་ཤེས་ཤིང་དོན་གོ་བའི་མི་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་རང་གི་ལོ་རྒྱུས་གསལ་པོ་ཞིག་མ་གོ་ན་ནགས་ཀྱི་སྤྲེའུ་ཉིད་དང་ཁྱད་པར་མེད་པ་ལྟར། སྤྱིར་འཛམ་གླིང་གི་ལོ་རྒྱུས་དང་གནས་བབ་མ་གོ་རུང་མ་ཐ་ཡང་རང་ས་རང་ཡུལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གནས་ལ་ཆ་རྒྱུས་ཤིག་དགོས་ངེས་ཡིན་པས། དཀར་མཛེས་ཉིན་རེའི་ཚགས་པར་ཁང་བོད་ཡིག་འཕྲིན་སྦྱོར་ཀུན་འདུས་ལྟེ་གནས་ནས་དཀར་མཛེས་ཁུལ་གྱི་རྫོང་ཁག་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་མིང་གི་འབྱུང་ཁུངས་ལ་དཔྱད་པ་གཙོས་པའི་རྫོང་ཁག་སོ་སོའི་གནས་ཚུལ་རགས་བསྡུས་དང་། རྫོང་གླུ། ལམ་སྒྲོན། རིག་གནས། ཡུལ་སྐོར་བཅས་པར་རིས་དང་སྦྲགས་པའི་ཆེད་བསྒྲིགས་ལེ་ཚན་ཞིག་རྒྱ་ཆེ་བའི་གཟིགས་པ་པོའི་སྤྱན་ལམ་དུ་འབུལ་རྒྱུ་ཡིན། རྫོང་ཁག་བཅོ་བརྒྱད་ཚང་མ་བཀོད་ཚར་རྗེས་འཕྲིན་ཕྲན་སྤྱི་སྟེགས་ནས་རང་གི་ཆེས་དགའ་བའི་རྫོང་དང་གྲོང་ཁྱེར་ལ་བསྟོད་པའི་འདེམས་ཤོག་འཕེན་ཆོག་ལ་དཔྱད་གཏམ་ཡང་གཞག་ཆོག་པས་སྐབས་དེ་དུས་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་དོ་སྣང་བྱེད་རོགས།།
དར་མདོ་གྲོང་ཁྱེར་ཆགས་ཚུལ།
དར་མདོའི་མིང་གི་འབྱུང་ཁུངས།
དར་རྩེ་མདོ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་དེ་ལ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འགྲེལ་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་འགའ་འདུག་སྟེ།དུས་རབས་བཅུ་དགུ་པའི་ནང་དུ་བྱོན་པོའི་ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་སྐལ་བཟང་བདུད་འདུལ་གྱི《རང་རྣམ》ལས།དར་གྱི་རྩེ་མོ་འདུས་པའི་མདོ་འདི་ལ།།ཚོང་འདུས་ནོར་བུ་གླིང་ཞེས་བདག་གི་ཡུལ།།དེའི་མིང་ངེས་ཚིག་ཅུང་ཟད་གླེང་བ་ན།།རྒྱ་བོད་ཟུང་གི་ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི།།སྲོལ་ནི་ཤིན་ཏུ་དར་བས་དར་ཞེས་བརྗོད།།དེ་ཡང་རྒྱ་བོད་ཟུང་ལ་ཕན་ཚུན་དུ།།ཐོག་མར་འབྱུང་བའི་རྩེ་མོ་ལྟ་བུར་རྩེ།།ཆུ་ཟུང་འདུས་པའི་མདོ་ལ་མདོ་ཞེས་གྲགས།།རྒྱ་བོད་ཧོར་སོག་ཚོང་པ་ཀུན་འདུས་པའི།།གྲོང་ཁྱེར་ཡིན་པས་ཚོང་འདུས་མིང་དུ་ཐོབ།།རྒྱ་བོད་ཆོས་སྲིད་གང་ལ་མཁོ་བ་ཡི།།ཕུན་ཚོགས་འདོད་དགུ་མ་ལུས་འབྱུང་བས་ན།།ནོར་བུ་གླིང་ཞེས་ཆོས་མཚུངས་སྒྲོ་བཏགས་མིང་།།ཞེས་གསུངས་པས་ཆོས་སྲིད་དང་ཆུ་བོ་སོགས་ལ་སྦྱར་ནས་འགྲེལ་བཤད་གནང་བའོ།།
དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ནང་དུ་བྱོན་པའི་མི་ཉག་མགོན་པོས་མཛད་པའི《འབོ་གངས་དཀར་སྤྲུལ་སྐུའི་རྣམ་ཐར་དད་པའི་པད་ཚལ》ལས།དར་རྩེ（རྩི）མདོ་ཞེས་པ་མི་ཉག་གི་སྐད་དེ།དར་ནི་གོས་དར་དང་རྩི་ནི་སྨན་གྱི་དོན་ཡིན་པས།རྒྱ་བོད་བར་གོས་དར་དང་སྨན་རྩྭ་བརྗེ་རེས་བྱ་བའི་མདོ་ཡིན་པས་དེ་སྐད་ཟེར།ཞེས་གསུངས་པས་ཚོང་ར་དང་སྦྱར་ནས་འགྲེལ་བཤད་གནང་བའོ།།
དེང་དུས་ཀྱི་མཁས་པ་སྡེ་རོང་ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི《བོད་ཀྱི་དེབ་ཐེར་བཀྲ་ཤིས་གཏེར་བུམ》ལས།(རྒྱ་ཡིག)དར་ནི་དར་ལྕོགརྩེ་ནི་རྩེ་མོ།མདོ་ནི་ཆུ་གཉིས་ཀྱི་མདོ།དར་ལྕོག་གི་འོག་ཆུ་གཉིས་ཀྱི་མདོར་གནས་པས་དར་རྩེ་མདོ་ཞེས་འབོད།ཅེས་གསུངས་པས་དར་ལྕོག་དང་ཆུ་བོ་ལ་སྦྱར་ནས་འགྲེལ་བཤད་གནང་བའོ།།
ཐུབ་བསྟན་ཆོས་དར་གྱི་ལྟ་ཚུལ་ནི།དར་རྩེ་མདོ་ཞེས་པ་འདི་བོད་སྐད་ཡིན་པ་ནི་སྨྲོས་ཅི་དགོས།མ་ཟད་གྲོང་ཁྱེར་འདི་ཆུ་གཉིས་དང་རི་གསུམ་གྱི་མདོར་ཆགས་ཡོད་པས་མདོ་ཞེས་མིང་བཏགས་པ་ལ་རྩོད་པ་གང་ཡང་མ་མཆིས།དར་རྩེ་ཞེས་པའི་ཚིག་འབྲུ་གཉིས་པོའི་ཐད་ཀར་ཀྱི་གོ་དོན་ནི་དར་རྒྱས་དང་རྩེ་མོའི་དོན་ཡིན་པ་ཀུན་ལ་གསལ།དེ་ལྟར་བཏགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་འདི་ཡིན་ཞེས་ཁ་ཚོད་གཅོད་པའི་སྤོབས་པ་བདག་ལ་མ་མཆིས་མོད།འོན་ཀྱང་དར་རྩེ་མདོའི་མདུན་རི་ལ་ལྷ་མོ་རྩེ་ཞེས་འབོད་པའི་གངས་རི་མཛེས་ཤིང་བརྗིད་ཆགས་པ།མཚོ་རིགས་ཁ་དོག་མི་འདྲ་བ་ལྔས་བསྐོར་བ་ཞིག་ཡོད་པས།རྩེ་ཞེས་པ་དེ་མདུན་རིའི་མིང་དང་འབྲེལ་བ་ཞིག་ཡོད་སྲིད་དོ།།
རྒྱའི་དེབ་ཐེར་དག་ལས་དར་རྩེ་མདོ་ལ་ཏཱ་ཅན་ལུའུ（打箭炉）ཞེས་བྲིས་འདུགལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་འགའ་ཞིག་གིས་ཚིག་དེའི་སྒྲ་ཐད་བསྒྱུར་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་མ་ཤེས་པས།ཏཱ་ནི་མདའ་འཕངས་པ་དང་།ཅན་ནི་མདའ་ལ་ངོས་འཛིན་བྱས་ནས་འགྲེལ་ལོག་གནང་བའོ།།
དར་མདོ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས།
དར་མདོ་ནི་འཛམ་གླིང་ལ་གྲགས་པའི་གནའ་གྲོང་ཞིག་ཡིན་ལ། ཕག་མོ་རི་བོ་དང་དར་མདོའི་མཛའ་གཞས་ཞེས་གནམ་འོག་ལ་གྲགས་ཤིང་། དར་མདོ་གྲོང་ཁྱེར་ལ་ཡུན་རིང་གི་ལོ་རྒྱུས་དང་མཚར་སྡུག་གི་རིག་གནས་མངའ་ཞིང་། གནའ་ནས་ད་བར་ཁམས་ཁུལ་གྱི་སྲིད་འབྱོར་རིག་གསུམ་དང་། ཚོང་ལས། ཆ་འཕྲིན་ལྟེ་གནས། འགྲིམ་འགྲུལ་གྱི་འགག་གནས་བཅས་ཡིན། གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་ཀྱི་མངའ་ཁོངས་ཀྱི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ11422.75ཡོད་པ་དང་བོད་རིགས་གཙོས་པའི་རྒྱ་རིགས་དང་ཧུའུ་རིགས། དབྱི་རིགས། ཆའང་རིགས་སོགས་མི་གྲངས134063ཡོད།དར་མདོ་གྲོང་ཁྱེར་ལ་གྲོང་རྡལ6དངཤང15གྲོང་མིའི་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང235སྡོད་དམངས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང12བཅས་ཡོད།
དར་མདོ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཁོངས་གཏོགས་ནང་མཁར་རྫོང་དང་བོད་ཁང་གི་འཛུགས་སྐྲུན། གླུ་བྲོ་དང་བཟའ་བཏུང་རིག་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་མ་ཟད། གནས་རི་དང་གཙང་ཆུ། མཚོ་སོགས་ཡུལ་སྐོར་མཛེས་ལྗོངས་ཀྱང་མང་པོ་ཡོད།།
གངས་དཀར་དགོན་རྙིང་།
བཞག་བྲ་ལྷ་རྩེ།
མིང་རྒྱལ་རབས་དུས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་རྙིང་པ།
ཆིང་རྒྱལ་རབས་དུས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་རྙིང་པ།
སི་ཧུ་རྒྱལ་པོའི་སྲུང་མ་ཁང་ཤུལ།
ཝ་ཡོད་གྲོང་པའི་ཁང་རྙིང་།
ཁང་རྙིང་ནང་གི་ཇ་ཁང་།
མི་ཉག་མཁར་རྫོང་།
ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོས་བཞེངས་པའི་ལྕགས་ཟམ།
མི་ཉག་ཡུལ་གྱི་རང་འཐག
མི་ཉག་སྐོར་བྲོ།
མི་ཉག་གི་གཉེན་སྟོན།
མི་ཉག་གི་རྒྱན་གོས།
མི་ཉག་གི་བུ་མོ།
དར་མདོ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ལམ་སྒྲོན་གྱི་ཁྱད་ཆོས།
དར་མདོ་གྲོང་ཁྱེར་གྲོང་ཁུལ་གྱི་ལམ་སྒྲོན་ནི་གྲུ་བཞི་མཆོད་རྟེན་གྱི་དབྱིབས་སུ་གྲུབ་ཅིང་སྒྲོན་དབྱིབས་བོད་ཀྱི་མ་ཎིའི་ལག་འཁོར་གྱི་གཟུགས་ཡིན་ཞིང་ལྕགས་འབྲུག་གི་སྤྲིན་རིས་ཀྱིས་སྦྲེལ་ཡོད་པས་དར་མདོའི་མཛའ་གཞས་རིག་གནས་ཀྱི་ཤན་ཞུགས་ཡོད། དེ་མིན་པད་མའི་གཟུགས་སུ་གྲུབ་པ་ཡང་ཡོད་པས་ཡུལ་སྐོར་རིག་གནས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་དོ།།
ཁམས་པའི་བོད་ཡིག་དྲ་བའི་འཕྲིན་ཕྲན་ལས་བཤུས།