སྡེ་དགེ་དགོན་ཆེན་ནི་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་སྡེ་དགེ་རྫོང་ཁོངས་སུ་ཆགས་ཡོད་ཅིང་། སྡེ་དགེ་རྒྱལ་པོའི་གདུང་རབས་སོ་ལྔ་པ་བོ་ཐར་བཀྲ་ཤིས་སེང་གེས་གྲུབ་ཆེན་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ་སྤྱན་དྲངས་ཏེ། རབ་བྱུང་བརྒྱད་པའི་ས་ཕོ་འབྲུག(1448)ལོར་གཙུག་ལག་ཁང་གི་རྨང་བ
ང་རང་ཆུང་དུས་ནས་བཟུང་རིག་ཚན་སོ་སོའི་ཁྲོད་ནས་ལོ་རྒྱུས་ལ་སྤྲོ་བ་ཡོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ལ། སློབ་ཆུང་གི་དུས་ནས་བཟུང་སློབ་ཕྱིའི་དཔེ་ཀློག་གི་ཕྱོགས་ནས་ལོ་རྒྱུས་དང་ཡང་ན་ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་བརྩམས་སྒྲུང་ལ་ལྟ་རྒྱུར་ཤིན་ཏུ་དགའ། དེ་མ་ཟད་ལོ་ན་ཡར་སོན་པ་དང་བསྟུན་ནས་ལོ་རྒྱུས་
དབེན་གནས་སེང་གེ་རི་ཁྲོད་དམ་སེང་གེ་མཁར་གྱི་སྒྲུབ་སྡེ་དགེ་འཕེལ་ཆོས་འཁོར་གླིང་ཞེས་གྲགས་པ་འདི་ནི་མདོ་སྨད་ཙོང་ཁའི་ཡུལ་གྲུ་སྐུ་འབུམ་བྱམས་པ་གླིང་དང་ཐག་མི་རིང་བའི་ནུབ་ཕྱོགས་ཁང་ཆེན་ཞེས་འབོད་པའི་སར་ཡོད།
ཁྲི་ཀའི་ཡུལ་ལྷ་ཁང་ཞེས་པ་ནི་མཚོ་ལྷོ་ཁུལ་ཁྲི་ཀ་རྫོང་ཆུ་ནུབ་གྲོང་རྡལ་མཁར་གྱི་ནུབ་འདབས་སུ་སྤྱི་ལེ6ཙམ་གྱི་མཚམས་ཏེ། ཆུ་ནུབ་གྲོང་རྡལ་ཁོངས་གཏོགས་ཀྱི་སྲང་གཞུག་སྡེ་བའི་ནུབ་རྒྱུད་ཀྱི་ཤ་འབུམ་གདོང་སྣའི་ཤར་ངོས་སུ་བཞེངས་ཡོད། འདིའི་ཤར་ཕྱོགས་ནི་ལུང་ཆེན་གྲམ་པའི་ཆུ་དང་། ལྷོ
ཀེ་རི་སེ་ནི་པིན་ཀན་ཕྱེད་གླིང་གི་ཆེས་ལྷོ་སྣེ་རུ་གནས་པ་དང་། ལྷོ་མཚམས་ས་ཁུལ་དེ་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁའི་སྐམ་ས་ཆེ་མོ་དང་ཁ་གཏད་དུ་གནས། ། སྐམ་ས་དེར་ཕྱོགས་གསུམ་རྒྱ་མཚོ་དང་འབྲེལ་ཡོད། མངའ་ཁོངས་སུ་གླིང་ཕྲན་མང་བོ་ཡོད།
སྤོ་ལོ་ཤང་དང་ཆབ་མདོ་གྲོང་ཁྱེར་འཇོ་མདའ་རྫོང་གྲོང་དབར་བར་ཐག་སྤྱི་ལེ་35ཡོད་ཅིང་། ལོ་ངོ་400ཡི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་པའི་སྤོ་ལོའི་ཤིང་བརྐོས་ལག་རྩལ་ལྗོངས་ཕྱི་ནང་དུ་སྐད་གྲགས་ཆོད་ཡོད།
འབྲོང་ནི་སྒོ་ཟོག་འབྲི་གཡག་གི་ཡབ་མེས་ཡིན་ཏེ་གནའ་རབས་ལོ་རྒྱུས་སུའང་འབྲོང་ཕོ་མོ་གཡག་དང་འབྲིར་བཏུལ་ཞེས་བཤད་སྲོལ་ཡོད་པ་དང་། སྔོན་ཆད་གནས་ཡུལ་གྱི་ཁྱབ་རྒྱ་ཆེ་ནའང་ད་ལྟ་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་ན་མ་གཏོགས་མེད།
ས་མཐོའི་གཅེས་ནོར་དང་གྲུ་གཟིངས་ཞེས་སུ་གྲགས་པའི་འབྲི་གཡག་ནི་འབྲོང་གི་རྒྱུད་པ་ཡིན་ཞེས་སྨྲ་ཞིང་། མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་མི་རྣམས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་འཚོ་བའི་ནང་མེད་ཐབས་མེད་པའི་གནས་བབ་བཟུང་ཡོད།
སྣང་གསར་གྱི་ཐང་ག་ནི་ཐང་གའི་བཟོ་རྩལ་གྱི་འཕེལ་རིམ་མི་འདྲ་བའི་རིམ་པ་ཞིག་རེད། དེ་ཡང་སྲོལ་རྒྱུན་བཟོ་རྩལ་ལ་དགག་པ་མེད་ཅིང་། སྲོལ་རྒྱུན་བཟོ་རྩལ་གཞིར་བཞག་གི་ཐོག་ནས། སྣང་གསར་བཟོ་རྩལ་ཞིག་ཡོད་ཆོག་གི་འདུག་ལ། ཡོད་དགོས་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད། སྲོལ་རྒྱུན་བཟོ་རྩལ་ལ་མོས་པ་དགའ་རབ་ཡོ
ལྡེབས་བྲིས་ནི་དགོན་སྡེ་དང་གཙུག་ལག་ཀུན་ལ་ཁྱབ་ཡོད། དེའི་ངོས་འཛིན་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས། ནང་དོན་གཙོ་བོ།བཟོ་རྒྱུན་དང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རིན་ཐང་ཅན་དང་། ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ལྡེབས་བྲིས་འགའ་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་པ་ལ།སྤྱིར་ལྡེབས་བྲིས་ནི་གཙུག་ལག་སོགས་ཀྱི་ལྡེབས་སུ་ཞལ་བ་ལེགས་པར་བ
དབུས་ལྷ་ལྡན་དུ་འབྱོར་བའི་ཉིན་གཉིས་པ་སྟེ2010ལོའི་ཧོར་ཟླ་གསུམ་པའི་ཚེས་གསུམ་ཉིན་གྱི་ཞོགས་པར་ཇོ་མཇལ་བྱས་ཚར་རྗེས། སེ་ར་བབས་པ་ལྟ་བུའི་སེ་རའི་ཕྱོགས་སུ་ང་དང་མ་སྤུན་རྟ་མགྲིན་སྐྱིད་གཉིས་ལྷན་དུ་བསྐྱོད།
མཚོ་སྔོན་གྱི་དགུན་དུས་ཀྱི་བརྗིད་ཆགས་པའི་མཛེས་ལྗོངས།
2020ལོའི་ཟླ1ཚེས6ཉིན་གྱི་ཞོགས་པའི་ཆུ་ཚོད་དྲུག་པར། མཚོ་སྔོན་ཚྭ་ཁ་ཚྭ་མཚེའུ་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་གྱི་ཉེ་འགྲམ་དུ་རྔམ་བརྗིད་ལྡན་པའི“འོད་དུམ”སྣང་ཚུལ་ཐོན་ཡོད། དེ་ནི་ཚྭ་ཁ་ཚྭ་མཚོར་ངོ་མཚར་ཆེ་བའི་སྣང་ཚུལ་དེ་འདྲ་ཐོན་ཐེངས་དང་པོ་མ་རེད། 2018ལོའི་ཟླ12ཚེས13ཉིན་དྲ་གྲོགས་ཤིག་གིས་ཀ
ཨ་མ་འབྲུག་མཚོ་ཞེས་པ་ནི་མཐའ་བཞི་བྲག་རིས་བསྐོར་ཞིང་ལྗང་མདོག་གི་ནགས་ཚལ་གྱིས་ཡོངས་སུ་བརྒྱན་པའི་ལྟེ་བར་ཡིད་འོང་གི་མཚོ་མོ་སྔོ་ལྟེམ་མེ་བ་ཞིག་མངའ་བ་དེའི་བཏགས་མིང་ངོ་། །ད་ལོའི་གུང་གསེང་གི་དུས་ཚོད་བཟང་པོ་འདི་བེད་སྤྱད་དེ་ཕ་མ་རྣམ་གཉིས་དང་ཆུང་མ། བུ་ཕྲུག་དང་བཅས་པ་དེང་
དགུན་དུས་སུ། ཀན་སུའུ་ཞིང་ཆེན་སུའུ་ནན་ཡུས་ཀུའུ་རིགས་རང་སྐྱོང་རྫོང་ལུང་ཁྲང་གཙང་པོའི་འཁྱགས་ཀླུང་དང་འཁྱགས་རོམ་ཉི་འོད་འོག་འོད་ཟེར་རབ་ཏུ་འཕྲོ་ཞིང་བཀྲག་མདངས་འཚེར།