བདེ་ཆེན་ཁུལ་དང་སེམས་ཀྱི་ཉི་ཟླ་གྲོང་ཁྱེར་ནགས་ཚལ་དང་རྩྭ་ཐང་ཅུའུ་ཡིས་མཉམ་དུ“རྩྭ་ཐང་ཁྲིམས་ལྟར་སྲུང་སྐྱོང་དང་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྱོང་བྱེད”ཅེས་པའི་2022ལོའི་རྩྭ་ཐང་གི་བཅའ་ཁྲིམས་ཁྱབ་གདལ་དྲིལ་སྒྲོག་བྱ་འགུལ་སྤེལ།
—— སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིའི་ཞབས་རྗེས་སྙེག་པ་ལས་ཡུན་ནན་གྱི་ལེའུ།ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཡུན་ནན་ལ་རྟོག་ཞིབ་ཐེངས་གཉིས་གནང་ནས་ཡུན་ནན་འདི་ཉིད་རང་རྒྱལ་གྱི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་དཔེ་སྟོན་ཁུལ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ
ལས་ཞུགས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་བཅས་ཀྱི་ལས་ཀའི་བསམ་ཕྱོགས་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་གྱི་ལས་ཞུགས་ལས་དོན་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད།
—— སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིའི་ཞབས་རྗེས་སྙེག་པ་ལས་ཡུན་ནན་གྱི་ལེའུ།བསྐྱར་དར་རྟགས་ཅན་གྱི་མེ་འཁོར་ཀྲུང་གོ་དང་ལོ་སིའི་ལྕགས་ལམ་གྱི་ནན་ཤིས་གཙང་པོའི་ཟམ་ཆེན་ནས་སྐྱོད་བཞིན་པ།ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཡུན་ནན་ལ་རྟོག་ཞིབ་ཐེངས་
བདེ་ཆེན་ནང་ཁུལ་གྱི་ཡུལ་སྐོར་བ་དག་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་ངང་སེམས་ཀྱི་ཉི་ཟླའི་དབྱར་གཞུང་གི་མཛེས་ལྗོངས་ལ་ལྟ་རུ་སླེབས་པ་རེད།
ཡུན་ནན་ཞིང་ཆེན་བདེ་ཆེན་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་སེམས་ཀྱི་ཉི་ཟླ་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས་ཁོར་ཡུག་སྦགས་བཙོག་འགོག་བཅོས་ཀྱི་འགག་སྒྲོལ་དམག་འཐབ་རྒྱག་རྒྱུའི་གྲུབ་འབྲས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྲ་བརྟན་དང་མཐོ་རུ་བཏང་།
སེམས་ཀྱི་ཉི་ཟླ་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས་ནགས་དཔོན་ལམ་ལུགས་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྐུལ་འདེད་བཏང་།
སེམས་ཀྱི་ཉི་ཟླའི་དྲ་ཐོག་གི་ལྔ་བའི་ཚེས་ལྔའི་རྟ་རྒྱུག་འགྲན་བསྡུར་བྱ་འགུལ་དེ་ཡུན་ནན་ཞིང་ཆེན་བདེ་ཆེན་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་སེམས་ཀྱི་ཉི་ཟླ་གྲོང་ཁྱེར་ནས་སྤེལ།
སྐབས་འདི་ཡང་ས་གནས་མང་ཚོགས་དང་ཡུལ་སྐོར་བས་རི་འཛེག་དང་གླིང་ག་གཏོང་བའི་དུས་ཚིགས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན་པ་རེད།
ཟླ5པའི་ཚེས25ཉིན། བདེ་ཆེན་ཁུལ་གྱི་མཐོ་རྒྱུགས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་བྱ་བའི་ཚོགས་འདུ་འཚོགས།
སྐྱེ་ཁམས་བཅོས་སྐྱོང་བཅས་གཙོ་བོ་བྱས་ནས་ནགས་ཚལ་དང་རྩྭ་ཐང་ལས་དོན་ལ་སྐུལ་འདེད་ཏན་ཏིག་བཏང་བ་རེད།
བདེ་ཆེན་ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་རྒྱུན་མཐུད་ངང་ལེགས་སུ་ཕྱིན་པ་དང་ནགས་ཚལ་རྒྱ་ཁྱོན་སྤྱི་ཆིང་ཁྲི180ཟིན།
ཡུན་ནན་ཞིང་ཆེན་བདེ་ཆེན་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་སེམས་ཀྱི་ཉི་ཟླའི་གྲོག་རོང་ཆེན་མོའི་མཐའ་སྣེ་ན་ལོ་ངོ1700ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་པའི་ཡིད་འོང་ཞིང་ཁམས་ཤིག་གནས་ཡོད།
ཡུན་ནན་སྤྲེའུ་སེར་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིམ་པ་དང་པོའི་སྲུང་སྐྱོང་སྲོག་ཆགས་ཤིག་ཡིན་ལ། འཛམ་གླིང་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་མནའ་འབྲེལ(IUCN)གྱི་མིང་གཞུང་ནང་གི་སྟོངས་ཉེན་ཆེ་བའི་སྲོག་ཆགས་རིགས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན།
སེམས་ཀྱི་ཉི་ཟླ་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས་རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་གང་ལེགས་སྤྱད་དེ་ཀྲུང་ལུགས་རྩྭ་སྨན་གྱི་ཐོན་ལས་གྲུབ་ཆ་རིམ་སྤོར་བྱས།
ཐན་ཁྲེང་ཐང་ཆེན་གྱི་ཤར་ངོས་སུ“གནོད་འཚེའི་ཉེན་ཁ་ཆུང་དུ་བཏང་ནས། མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཁྱིམ་གཞིས་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད”ཅེས་པ་བརྗོད་དོན་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་གནོད་འགོག་གནོད་སེལ་ཉིན་མོའི་དྲིལ་སྒྲོག་བྱ་འགུལ་སྤེལ་བ་རེད།
ཀྲུང་གོ་བོད་ཀྱི་དྲ་བའི་འཕྲིན། 2022ལོའི་ཟླ5པའི་ཚེས11ཉིན། རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་མཐོ་ཚད་སྨི5000ཙམ་ཡོད་པའི་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ལི་ཐང་རྫོང་ཆོས་སྡིངས་ཤང་གི་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་གི་སྨན་བཅོས་ཞབས་ཞུའི་རུ་ཁག་གི“གོས་དཀར་གྱོན་པའི་ལྷ་རྗེ”ར
ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། སེམས་ཀྱི་ཉི་ཟླ་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས་ཁྲིམས་ལྟར་དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་གྱི་དཔང་ཡིག་ལེན་པའི་ལས་དོན་བསྒྲུབས་པ་དང་། གསོ་སྦྱོང་ལ་ཤུགས་སྣོན། རྩལ་ནུས་ཁོང་དུ་ཆུད་པ། ལས་ཞུགས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་བཅས་ཀྱི་དམིགས་འབེན་གཞིར་བཟུང་།
ནམ་ཟླ་ཇེ་དྲོར་ཕྱིན་པ་དང་བསྟུན་ཕུ་མདའ་མཚོ་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་ཡུལ་སྐོར་བ་མང་པའི་དུས་སུ་སླེབས་པ་དང་།
བདེ་ཆེན་ཁུལ་གྱིས་གཏན་འབེབས་ལ་ནན་གྱིས་གཞིགས་ནས། ཉིན14ཡི་རིང་ཉེན་ཁ་ཆེ་བའི་ས་ཁུལ་དུ་བསྡད་མྱོང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་པའི(ཕྱིར་ལོག་པ)བདེ་ཆེན་མི་སྣས་རང་འགུལ་གྱིས་རང་གནས་སའི་སྡེ་ཁུལ་དང་ལས་ཁུངས་སམ་ཡང་ན་མགྲོན་ཁང་དུ་འདུག་པར་ཐོ་འགོད་སྙན་སེང་ཞུས།།
ཡུན་ནན་ནས་བོད་ལྗོངས་བར་གྱི་ལྕགས་ལམ་གྱི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་གྲས་ཤིག་ཡིན་པའི་ལི་ཅང་ནས་སེམས་ཀྱི་ཉི་ཟླའི་ལྕགས་ལམ་ཡུས་ལུང་གངས་རིའི་ཕུག་ལམ་ཚེས5ཉིན་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པ་རེད།
རྨ་བྱ་ལྗང་ཁུ་ནི་ཀྲུང་གོའི་ས་གནས་ཀྱི་གདོད་སྐྱེས་རྨ་བྱའི་རིགས་དང་། རང་རྒྱལ་གྱི་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་ཁྲོད་ལུས་པོ་ཆེས་ཆེ་བའི་རིག་ཤིག་ཀྱང་ཡིན།
ཀྲུང་གོ་བོད་ཀྱི་དྲ་བའི་འཕྲིན། ཚེས23ཉིན། ཡུན་ནན་ཞིང་ཆེན་དང་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་ཞིང་ལྗོངས་གསུམ་གྱིས་ཐོག་དང་པོར་ཡུན་ནན་ཞིང་ཆེན་ལི་ཅང་གྲོང་ཁྱེར་འབྲི་ཆུའི་མཚམས་སུ་མཉམ་འབྲེལ་སྐོར་ཞིབ་ལས་དོན་སྤེལ་བ་མ་ཟད། མཚོ་དཔོན་མཉམ་འབྲེལ་གྲོས་ཚོགས་བསྡུས་