རྒྱལ་ཁབ་ཟོང་སྐྱེལ་སྤྱི་བའི་ཆ་འཕྲིན་གྱི་མཚོ་སྔོན་ཞབས་ཞུ་སྟེགས་བུ་བཙུགས་ནས། ཆ་འཕྲིན་མཉམ་སྤྱོད་དང་ཟོང་སྐྱེལ་མཐུན་སྦྱོར་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྡེ་ཁུལ་དང་སྡེ་བ་དང་གྲོང་རྡལ་དུ་བཀོད་སྒྲིག་སྒོས་ཐུན་མོང་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་མཇུག་མཐའི་དྲ་ཚིགས་བཙུགས་ཏ

ལྕགས་རིགས་མཱའེ་གཅིག་འགྲིལ་ཅན་དེ་སྐབས་དང་པོར་ཐོན་ཚད་དུ་བསླེབས་པ་དང་ཚད་གཞིར་བསླེབས་སུ་བཅུག་ནས། སྐབས་གཉིས་པའི་ལས་གཞིར་ཧུར་བརྩོན་གྱིས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་དང་། མཱའེ་རིགས་ཀྱི་ཐོན་རྫས་གོང་དུ་སྤེལ་ཏེ། ལས་སྣོན་ཞིབ་ཕྲ་ཅན་གྱི་ཐོན་ལས་འདུས་འཛོམས་མྱུར་དུ་གསོ་སྤེལ་བྱ་རྒ

བཟོ་ལས་ཀྱིས་ཞིང་ལས་གསོ་བ་དང་། གྲོང་ཁྱེར་གྱིས་གྲོང་གསེབ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་པ་དང་། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་རྒྱུ་གཉིས་གྲུབ་ཚུལ་བསྒྱུར་བཀོད་བྱེད་ཚད་ཇེ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བ།

​ཚྭ་མཚོ་རྫས་འགྱུར་བཟོ་ལས་སོགས་རྨང་གཞིའི་མ་རྒྱུའི་ཐོན་ལས་མུ་འབྲེལ་བསྲིང་བ་དམ་འཛིན་བྱས་ཏེ། ཡུལ་དེ་ནས་རིགས་བསྒྱུར་བ་དང་སྤུས་འདེགས་ཕན་མཐོ་ཡོང་བ། འཁོར་རྒྱུག་ཅན་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་བཅས་མངོན་འགྱུར་བྱས་ནས། སྲོལ་རྒྱུན་ཐོན་ལས་ཀྱི་ཁྱད་སྟོབས་གསར་བ་བསྐྱར་དུ་གསར་བཞེངས་བྱ་རྒྱ

​མཚོ་སྔོན་གྱི་འཇོན་མི་སྟོང་ཕྲག་གསར་སྐྲུན་ཆེན་པོ་བྱེད་པའི་འཆར་གཞི། གནད་འགག་གི་ལག་རྩལ་ཐོད་བརྒལ་ཐུབ་པ་དང་། གསར་དར་ཐོན་ལས་ལ་སྣེ་ཁྲིད་ཐུབ་པ། གསར་དར་རིག་གཞུང་ཚན་ཁག་འཛུགས་སྐྲུན་ཐུབ་པའི་འཇོན་མི1000ཡས་མས་སྐྱེད་སྲིང་དང་ནང་འདྲེན་བྱ་རྒྱུ།

མི་དམངས་བར་འདུམ་དེ་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་བར་འདུམ་ལ་གཏོགས་པ་རེད། དེ་ནི་ཁྲིམས་ལྟར་བཙུགས་པའི་མི་དམངས་བར་འདུམ་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་མགོ་འཛིན་འོག ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་དོ་བདག་པ་རང་འདོད་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ། སྒྲིག་སྲོལ། སྲིད་ཇུས། སྤྱི་ཚོགས་སྤྱི་པའི

ངལ་རྩོལ་པ་དང་མ་རྩ། ས་ཞིང་། ལག་རྩལ། དོ་དམ་སོགས་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་སྡེབ་སྒྲིག་ལེགས་པོ་དང་། གསར་སྐྲུན་ལས་སྐྲུན་གྱི་གསོན་ཤུགས་སྐུལ་སྤེལ་དང་དགོས་མཁོ་གསར་བ་ལྷོད་འགྲོལ་དུ་བཏང་སྟེ། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྒུལ་ནུས་སྤོ་སྒྱུར་བྱེད་པ་མགྱོགས་མྱུར་གྱིས་མངོན་འགྱུར་བྱ་རྒྱུ།

ཨར་ལས་ནུས་གྲོན་ལས་གཞི་སྟེ། ལྗང་མདོག་སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་དཔེ་སྟོན་མཁར་ཁུལ་སྐོར་ཞིག་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པ། ད་ཡོད་ཀྱི་དམངས་སྤྱོད་ཨར་ལས་ཀྱི་ནུས་གྲོན་བསྒྱུར་ལས་གྲྭ་སྐུལ་སྤེལ་བྱེད་པ།གླིང་ཁུལ་གྱི་འཁོར་རྒྱུག་ཅན་གྱི་བསྒྱུར་བཀོད་དཔེ་སྟོན་ས་གནས་ཀྱི་ལས་གྲྭ་དེ། ཚྭ་འདམ་གཞོངས་ཀྱི

​བྱེ་འགྱུར་བཀག་སྡོམ་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་ལས་གཞི། ཚྭ་འདམ་ཆེ་བའི་སྲིད་འཛིན་བྱ་བའི་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་དང་ན་གོར་མོ་གྲོང་ཁྱེར་ཝུའུ་ཐུའུ་མེ་རིན། གུང་ཧི་རྫོང་ཐ་ལ་ཐང་། ཧེ་ཡན་རྫོང་སོགས་བྱེ་འགྱུར་བཀག་སྡོམ་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ8འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུ།

དཔལ་འབྱོར་འཕར་ཚད་མཐོ་འབྲིང་རྒྱུན་སྲུང་བྱ་རྒྱུ། རྒྱུན་ཚུལ་གསར་བར་རང་འགུལ་གྱིས་འཕྲོད་ཐབས་དང་སྐུལ་ཁྲིད་བྱས་ཏེ། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དོ་མཉམ་རང་བཞིན་དང་ཁོང་ཡངས་རང་བཞིན། བསྟུད་མར་འཕེལ་འཐུས་པ་ཇེ་མཐོར་གཏོང་བའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག2020ལོར་ཐོན་དུས། རྒྱལ་ནང་གི་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་སྤྱིའ

​བཅོས་བསྒྱུར་སྒོ་འབྱེད་ཀྱིས་སྣེ་ཁྲིད་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། དཔལ་འབྱོར་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྒུལ་ཤུགས་དང་གསོན་ཤུགས་མཐུད་མུར་ཇེ་དྲག་ཏུ་བཏང་བ། མཚོ་སྔོན་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལྟོས་བཅས་ཀྱིས་རྗེས་ལུས་ཡིན་ནའང་བཅོས་བསྒྱུར་སྒོ་འབྱེད་རྗེས་སུ་ལུས་མི་རུང་བའི་འདུ་ཤེས་བརྟན་

ལོ་ལྔའི་འཆར་འགོད་བཅུ་གསུམ་པའི་དུས་སྐབས(2016ལོ་ནས2020ལོའི་བར)ནི་རང་ཞིང་གིས་འབྱོར་འབྲིང་སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་བསྐྲུན་པར་རྒྱལ་ཁ་ལེན་པའི་དུས་རིམ་ཞིག་ཡིན།

​ཀྲུང་གུང་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཏང་ཨུ་དང་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་འབྱོར་འབྲིང་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་མངོན་དུ་བསྒྱུར་བའི་དམིགས་འབེན་ལ་དམིགས་ཏེ་མཐོ་སྒང་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་དེང་རབས་སྐྱེ་ཁམས་ཞིང་ཕྱུགས་ལས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་གོམ་སྟབས་ཇེ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བའི་སྐོར་གྱི་བསམ་

​ཞིང་ལས་འགན་གཙང་ལེན་གྱི་གན་རྒྱ་བཞག་སྟེ་གན་རྒྱ་འཇོག་མཁན་བར་ལ་གྱོད་བྱུང་ན། གཤམ་གསལ་ལྟར་ཐག་གཅོད་པར་བྱེད་དེ། ༡གྲོས་མོལ་བྱས་ཏེ་ཐག་གཅོད་པ། དེ་ནི་འགན་གཙང་སྤྲོད་ལེན་གྱི་ཕྱོགས་གཉིས་ཀོ་བསེ་མཉམ་དུ་གྲོས་ཁ་བསྡུར་ཏེ་གྲོས་མཐུན་བྱུང་བ་ལ་ཟེར།

2010ལོའི་ཟླ་བ5པའི་ཚེས7ཉིན་ཆེས་མཐོའི་མི་དམངས་ཞིབ་དཔྱོད་ཁང་དང་སྤྱི་བདེ་པུའུ་ཡིས་བཟོ་འགོད་བྱས་ནས་གཏོང་སྤྲོད་བྱས་པའི་《ཆེས་མཐོའི་མི་དམངས་ཞིབ་དཔྱོད་ཁང་དང་སྤྱི་བདེ་པུའུ་ཡི་སྤྱི་བདེ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་དོ་དམ་བྱེད་ཁོངས་ཀྱི་ཉེས་དོན་གྱི་གྱོ ད་གཞི་ཐོ་འགོད་དང་ཁྲིམས་སྦྱོར་བདའ

ཁྲིམས་འགལ་གྱིས་མ་དངུལ་རུབ་བསྡུས་ཞེས་པ་ནི་སྤྱི་གཉེར་ཁང་དང་ཁེ་ལས།མི་སྒེར་དང་ཡང་ན་དེ་མིན་གྱི་རྩ་འཛུགས་ཀྱིས་ཆོག་མཆན་མ་ཐོབ་ནས་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་ལས་འགལ་ནས་ལུགས་དང་མི་མཐུན་པའི་ཐབས་ལམ་བརྒྱུད་ནས་སྤྱི་ཚོགས་དང་མང་ཚོགས་དང་ཡང་ན་ཐུན་མོང་ལ་མ་དངུལ་བསྡུ་རུབ་བྱས་པའི་

རང་རྒྱལ་གྱི བདེ་འཇགས་དོ་དམ་ཆད་གཅོད་བཅའ་ཁྲིམས ཀྱི་གཏན་ཁེལ་གཞིར་བཟུང་ན། གཤམ་གྱི་བྱ་སྤྱོད་དག་ནི་མི་མང་འདུ་ས་དང་སྤྱིའི་འགྲིམ་འགྲུལ་སྒྲིག་ཁྲིམས་ལ་ཟིང་ཆ་བཟོས་པའི་བྱ་སྤྱོད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས།

སྡེ་དམངས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་གདམ་བསྐོ་འགོ་རྩོམ་པའི་ཚེ། གདམ་དམངས་ཕྱི་ལ་ལས་ཀར་ཆས་པའམ་ཚོང་གཉེར་དུ་སོང་སྟེ་གདམ་བསྐོར་ཞུགས་མ་ཐུབ་ཚེ། རང་ཉིད་ཀྱིས་རློམ་ཆོག་པའི་མི་ཞིག་བཙལ་ཏེ་རང་གི་ཚབ་ལ་གདམ་ཤོག་འཕེན་ཆོག

《<གཉེན་སྒྲིག་ཐོ་འགོད་སྐོར་གྱི་སྲོལ་ཡིག>ལག་ལེན་མཐར་ཕྱིན་བྱེད་པའི་ཁྲོད་ཀྱི་གནད་དོན་འགའི་སྐོར་གྱི་དམངས་སྲིད་པུའུ་ཡི་བསམ་འཆར》ལས། གལ་སྲིད་དོ་བདག་ལ་སྡོད་དམངས་ཐོབ་ཐབ་ལག་ཁྱེར་མེད་ན་གཉེན་སྒྲིག་ཐོ་འགོད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་དོ་བདག་གིས་འདོན་སྤྲོད་བྱས་པའི་སྐབས་ཐོག་གི་ཐོབ་ཐང་ལ

རྩྭ་སའི་ཐོན་ཁུངས་ལ་གཏོར་བརླག་གཏོང་བའི་ཉེས་བསགས་བྱ་འགུལ་ལ་ཁྲིམས་ལྟར་ཆད་པ་གཅོད་ཆེད། «ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཉེས་ཁྲིམས»ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་གཏན་འཁེལ་གཞིར་བཟུང་ནས། ད་ལྟ་ཉེས་དོན་གྱོད་གཞི་འདིའི་རིགས་ལ་བཅའ་ཁྲིམས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པའི་གནད་དོན་འགའ་འགྲེལ་བཤད་

​འཕྲོག་བཅོམ་བྱས་པའི་ནག་ཉེས་ནི་ཁྲིམས་འགལ་གྱིས་བདག་འཛིན་བྱེད་པ་དམིགས་འབེན་བྱས་ཏེ། བཙན་ཤེད་དང་འཇིགས་སྐུལ། ཡང་ན་བྱེད་ཐབས་ཚུན་མིན་སྤྱད་དེ་སྤྱི་སྒེར་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་ནོར་བཙན་འཕྲོག་བྱེད་པའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་ཟེར།

གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་འདུས་སྡོད་ཀྱི་ས་གནས་སུ་ས་གནས་དེ་གའི་མི་རིགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་དང་།དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་ཚུལ་སོགས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ལ་བལྟ་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་གནས་ཚུལ་དང་ཡང་བསྟུན་ནས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་གཅིག་གམ་ཁ་ཤས་འདུས་སྡོད་བྱེད་ཁུལ་རྨང་གཞིར་བྱས་པའི་རང་སྐྱོ

1984ལོའི་ཟླ5ཚེས31ཉིན་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མིའི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་དྲུག་པའི་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གཉིས་པའི་ཐོག་གྲོས་འཆམ་བྱུང་ཞིང༌།     2001ལོའི་ཟླ་2ཚེས་28ཉིན་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མིའི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་དགུ་བའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་ཉི་ཤུ་བའི་ཐོག་བཞག

　 བུད་མེད་ཀྱི་ཁྲིམས་མཐུན་ཁེ་དབང་ལ་འགན་ལེན་དང༌།    ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་ལ་སྐུལ་འདེད།    བུད་མེད་ཀྱིས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དེང་རབས་ཅན་འཛུགས་སྐྲུན་ཁྲོད་ཀྱི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་གང་ལེགས་བྱེད་ཆེད།   རྩ་ཁྲིམས་དང་རང་རྒྱལ་གྱི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་གཞིར་བཟུང་ནས་བཅའ་ཁྲིམས་འདི་གཏན་ལ་ཕ

ཁྲིམས་དང་འགལ་ནས་མ་དངུལ་རུབ་བསྡུས་བྱེད་པའི་བྱེད་སྒོ་དེ་ཁྱབ་རྒྱ་ཆེ་ལ་མཚོན་ཚུལ་སྣ་མང་ཡིན་པ་རེད། མིག་སྔར་བྱུང་བའི་གྱོ ད་གཞིའི་གནས་ཚུལ་ལ་བལྟས་ན་གཙོ་བོར་བུན་དབང་དང་། མ་རྐང་གི་དབང་ཆ། ཚོང་རྫས་ལས་གཉེར་དང་ཕྱིར་འཚོང་། ཐོན་སྐྱེད་དང་ཚོང་གཉེར་བཅས་རིགས་ཆེན་པོ་བཞི་འདུས་ཡ