ཀྲུང་གོ་བོད་ཀྱི་དྲ་བ།

ལོ་རྒྱུས་ཀུན་དགའི་མེ་ལོང་། [སྒྲ་ཆ་ཚང་།]

ཡོང་ཁུངས། : དྲ་རྒྱ་ལས་བཏུས།   རྩོམ་པ་པོ། : འཆད་ཁྲིད་མཁན།ཨ་ཁུ་དམུ་དགེ་བསམ་གཏན་མཆོག   སྤེལ་དུས། : 2018-12-05
ཡིག་གཟུགས། :ཆུང་། འབྲིང་། ཆེ།

ཁག་དང་པོ།

ཁག་གཉིས་པ།

ཁག་གསུམ་པ།

ཁག་བཞི་བ།

ཁག་ལྔ་བ།

ཁག་དྲུག་པ།

ཁག་བདུན་པ།

ཁག་བརྒྱད་པ། (རྫོགས་སོ།།)


དམུ་དགེ་བསམ་གཏན་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས།

wKgMEFezzGOALOufAAgcLcP5EzI303.png

མཁས་དབང་དམུ་དགེ་བསམ་གཏན་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་ནི་རབ་བྱུང་བཅོ་ལྔ་པའི་ཤིང་ཕོ་སྟག་སྤྱི་ལོ1914ལོའི་ཧོར་ཟླ་བཅུ་གཅིག་པའི་ཡར་ངོ་ཞིག་ཏུ།  ཟི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་ཟུང་ཆུ་རྫོང་གི་ཁོངས་གཏོགས་དམུ་དགེ་ཞེས་བའི་དགོན་འོག་སོག་པོ་རུ་ཟེར་བའི་རོང་སྡེ་དང་པོ་དེར་གྱོང་སྨད་ཚང(གྲོང་སྨད་ཚང)ཞེས་ཁྱིམ་ཚང་གསུམ་ཡོད་པའི་ཡ་གྱལ་གྱོང་སྨད་འཁོར་ལོ་ཚང་དུ་ཡབ་བསོད་དར་དང་ཡུམ་ཨ་ཚེ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་སྐུ་བལྟམས། ཐལ་དགེ་བཤེས་རྗེ་བློ་བཟང་ཆོས་ལྡན་དཔལ་བཟང་པོའི་མདུན་ནས་ཀ་ཁ་སློབ་པའི་མགོ་བཟུང་སྟེ་སྐུ་ཞང་བདེ་ཆེན་དང་ཡབ་ཀྱི་དྲུང་ནས་ཀློག་དང་སྐྱབས་འགྲོ་ལྟུང་བཤགས་སོགས་སྦྱངས་པ་མཛད། དགུང་གྲངས་བཅུ་གཅིག་ཐོག་བདེ་ཚང་ཁྲི་རྒན་བློ་བཟང་བསྟན་པའི་ཉི་མ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་མནོས་ཏེ་མཚན་ལ་བློ་བཟང་བསམ་གཏན་ཞེས་གསོལ། དེ་མཚུངས་དམུ་དགེ་བཀྲ་ཤིས་འཁོར་ལོ་དགོན་དུ་ཆོས་གྲྭ་དང་ཚོགས་ལ་ཞུགས། དགེ་བཤེས་ཆེན་པོ་རྗེས་དཀོན་མཆོག་དགེ་འདུན་ཚང་བསྟེན་ནས་སློབ་གཉེར་མཛད། ཨ་ཁུ་བློ་བཟང་བཀྲ་ཤིས་ཞུ་བའི་མཁས་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་མདུན་ནས་ཡི་གེ་དཀར་ནག་དང་དག་ཡིག་སོགས་ལ་སྦྱངས་པ་མཛད། དགུང་ལོ་བཅུ་དགུར་གཞུང་རྒྱུགས་འབུལ་གནང་མཛད་པ་དང་ཆབས་ཅིག་འཛིན་གྲྭའི་སྐྱོར་དཔོན་དུ་བསྐོས། དེའི་ཕྱི་ལོ་རྒྱམ་ཁོ་སྤྲུལ་སྐུ་དང་ལྷན་དུ་ཕེབས་ཏེ་བླ་བྲང་བཀྲ་ཤིས་འཁྱིལ་གྱི་རྨད་བྱུང་ཐོས་བསམ་གླིང་གི་ཆོས་གྲྭ་ལ་འཛིན་གྲྭ་དོན་བདུན་ཅུ་ནས་ཞུགས། མཁས་དབང་རབ་ཕུག་ཅུང་གསུམ་དུ་གྲགས་པའི་ནང་ཚན་མཁས་པའི་དབང་ཕྱུག་རྗེ་དཀོན་མཆོག་བསམ་འགྲུབ་ཅེས་མཚན་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་དེ་ཉིད་ཡོངས་འཛིན་དུ་བསྟེན་ནས་ཐུགས་འཛིན་སྐྱོར་སྦྱངས་སོགས་ཧུར་ཐག་མཛད། དེ་ནས་རིང་པོར་མ་ཐོགས་པར་བླ་བྲང་བཀྲ་ཤིས་འཁྱིལ་དུ་རིགས་པ་སྨྲ་བའི་གྲས་སུ་ཆུད་དེ་དམུ་དགེ་བསམ་གཏན་ཞེས་མཚན་ཡོངས་སུ་གྲགས། དགུང་ལོ་ཉེར་བདུན་ཐོག་ས་ག་ཟླ་བའི་ཚེས་བཅོ་ལྔ་ལ་བསྒྲུབ་བྱ་བརྒྱ་ཕྲག་ཡོད་པའི་གྲས་སུ་བླ་ཁོ་རྡོ་རྗེ་འཆང་རྗེ་འཇིགས་མེད་འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོའི་ཞལ་སང་ལས་བསྙེན་པར་རྫོགས། བླ་བྲང་དུ་ཕེབས་ནས་ལོ་དགུ་སོང་སྐབས་ཡབ་ཀྱིས་བསུ་བར་ཕེབས་ཏེ་ཕ་ཡུལ་དུ་ལན་གཅིག་ཕེབས་དགོས་ཞེས་ནན་གྱིས་ཞུས་པར་བརྟེན་སློབ་གཉེར་འཕྲོ་བསྐྱུར་ནས་ཕེབས་དགོས་བྱུང༌། ཕ་ཡུལ་དུ་ཟླ་བ་བརྒྱད་བཞུགས་རྗེས་བླ་བྲང་དུ་ཕྱིར་ཕེབས་ནས་དབྱངས་ཅན་མ་དཀར་མོའི་བསྙེན་པ་ཞིག་བཏང༌། དེ་རྗེས་སློབ་དཔོན་རིན་པོ་ཆེ་པཎྜི་ཏ་རྗེ་ཨོཾ་འཁྱིལ་བ་འཇམ་དབྱངས་ལེགས་བཤད་དཔལ་བཟང་པོ་ལས་སུམ་རྟགས་དང་དབྱངས་ཅན་སྒྲ་ཊཱིཀ་གི་རི་མོའི་མཛུབ་ཁྲིད་རྫོགས་པར་གསན། དགུང་གྲངས་སོ་གཉིས་ཐོག་བླ་བྲང་ཕྱག་མཛོད་དབལ་མང་ཚང་ནས་ཨ་མཆོག་དགོན་པའི་འདུ་ཁང་དུ་ལཉྪ་འབྲི་བར་ཚགས་བཙུགས་གནང་བ་དང་སྟབས་བསྟུན་ཨ་མཆོག་དགོན་རྒྱུད་པ་གྲྭ་ཚང་གི་ཨ་ཁུ་འཇམ་དབྱངས་རྔ་ཕྲུག་གི་མདུན་ནས་རྒྱ་རྩིས་ཀྱི་རི་མོ་ཆ་ཚང་སློབ་གཉེར་མཛད། དེ་རྗེས་འཇམ་དབྱངས་བཞད་པ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པ་རྗེ་བཙུན་བློ་བཟང་འཇམ་དབྱངས་ཡེ་ཤེས་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་ལྷ་ས་ནས་རང་དགོན་དུ་ཕེབས་རྗེས་གྲྭ་ཚང་སོ་སོའི་སྒྲིམ་ལམ་སོགས་ལ་དག་ཐེར་གནང་བ་དང་དུས་མཚུངས་བྲ་བླང་ཐུབ་བསྟན་ཕོ་བྲང་དུ་གྲྭ་ཆུང་གི་སློབ་གྲྭ་ཞིག་བཙུགས་གནང་མཛད་དེ་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱང་དགེ་རྒན་དུ་བསྐོ་གཞག་གནང་བ་མ་ཟད། སློབ་གྲྭའི་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་འཇམ་དབྱངས་བཞད་པ་སྐུ་ངོ་མས་གསུང་བཤད་བཀའ་སློབ་བསྩལ་སྐབས"ཁོང་ཨ་ཁུ་བསམ་གཏན་ཡང་ཆོས་འཇིག་རྟེན་གཉིས་ཀར་རྣམ་དཔྱོད་ཆེ་བ་ཡིན་གཤིས་དགེ་རྒན་དུ་བསྐོ་གཞག་བྱས་པ་ཡིན་པས་ཁྱོད་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་བརྩི་བཀུར་དང་སྲུང་བརྩི་བྱེད་དགོས"ཞེས་གསུངས། རྡོ་རམས་པ་བཏང་ནས་ལོ་གཉིས་དང་ཟླ་བ་བརྒྱད་སོང་བའི་མཚམས་ལ་བླ་བྲང་བརྒྱུད་དུ་བཅིངས་འགྲོལ་ཐོབ། སྔ་དུས་ནས་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་སར་ཕེབས་འདོད་ཡོད་པ་ལྟར་རྫོང་གི་དཔོན་ཆེན་འགའ་ཞིག་གིས་ལན་གྲུར་ཕྱག་ལས་གནང་བར་ཕེབས་རྒྱུའི་ཞལ་སྐུལ་ཞུས། གུང་ཐང་རིན་པོ་ཆེ་ནས་ཀྱང་ཆེད་མངགས་མགྲོན་འབོད་ཀྱིས་སྤྱི་སྒེར་གྱི་དོན་དང་རིག་གནས་དང་ལོ་རྒྱུས་སོགས་ཀྱི་གསུང་འཕྲོས་མང་པོ་བསྩལ་བ་མ་ཟད། རྒྱ་ཡུལ་དུ་འགྲོ་ན་པེ་ཅིང་དུ་སོང་ན་བཟང༌། ངའི་ཚབ་བྱས་ཏེ་མའོ་ཀྲུའུ་ཞི་དང་ཀྲུའུ་ཙུང་སི་ལིན་ལ་འཚམས་ཞུ་བྱས་ནས་སོང་ན་དམིགས་བསལ་གྱི་བལྟ་རྟོགས་ཡོད། འགྲོ་སྒོ་ཚང་མ་ངས་གཏོང་གསུངས། དེ་ནས་གུང་ཐང་རིན་པོ་ཆེས་བླ་བྲང་དུ་གསོལ་སྟོན་བཤམས་དེ་ཕྱག་མདུད་ལྷ་དར་བཀྲ་ཤིས་པའི་ཚིགས་བཅད་དང་བཅས་ལྷོ་འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུའི་དྲུང་ཆེན་མཁན་པོའི་མཚན་བཏགས་གནང་བ་མ་ཟད། ན་བཟའ་སོག་ཆས་ཆ་ཚང་དང༌། ལམ་དངུལ་སྒོར་སུམ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ། འཚམས་ཞུ་ལ་འབུལ་རྒྱུའི་གུར་གུམ་དང་གླ་རྩི་འབོར་ཆེན་བཅས་དང༌། སྐད་བསྒྱུར་ལ་ཡིན་ཅི་ཡོན་ཟེར་བའི་རྒྱ་རིགས་ཤིག་གཏོང་གནང་མཛད། དེ་ནས་བཞོན་པ་སོགས་གླས་ནས་ཕེབས་རྡོག་ཐོན་ཏེ་ཀ་ཅུ་མཁར་དུ་ཕེབས་སྐབས་ཡ་ཧན་ཀྲང་གིས་གཙོ་འཛིན་བྱས་ནས་ཚོགས་འདུ་ཞིག་འཚོགས་པ་དེར་ཞུགས་ནས་གསུང་བཤད་ཀྱང་གནང༌། དེ་ནས་རླངས་འཁོར་ལ་ཞུགས་ནས་ལན་གྲུར་ཕེབས་སྐབས་དགེ་བཤེས་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་དང་མཇལ། ཀན་སུའུ་ཞིང་ཆེན་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་པུའི་པུའུ་ཀྲང་ཧྥན་མིང་ནང་སྣེ་ལེན་གཟབ་རྒྱས་ཞུས། དགུང་གྲངས་སོ་བདུན་པ་ལྕགས་སྟག་སྤྱི་ལོ1950ལོར་དགེ་བཤེས་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་དང་ཤིན་ཅང་གི་དཔོན་རིགས་ཁ་ཤས་བཅས་དང་མཉམ་དུ་གནམ་གྲུར་བཞུགས་ནས་པེ་ཅིང་དུ་ཕེབས། ཐོག་མར་དགེ་བཤེས་རིན་པོ་ཆེ་དང་ལྷན་དུ་མགྲོན་ཁང་དུ་བཞུགས། དེ་སྐབས་ཀྲུང་དབྱང་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་པུའི་པུའུ་ཀྲང་དང་རྒྱལ་ཁབ་མི་རིགས་དོན་བྱེད་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཀྲུའུ་རིན་གཅིག་ལྕོགས་ལི་ཝུའི་ཧན་དང༌། མི་རིགས་དོན་བྱེད་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཀྲུའུ་རིན་གཞོན་པ་ཨུ་ལན་ཧྥུ། མི་རིགས་དོན་བྱེད་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་གཞུང་ལས་ཁང་གི་ཀྲུའུ་རིན་ཡང་ཅིན་རེན་བཅས་རྟག་ཏུ་དགེ་བཤེས་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་གམ་དུ་གྲོས་མོལ་ལམ་བློ་འདྲི་ཞུ་བར་འོང་བ་དང་སྐབས་བསྟུན་ཡང་ཅིང་རེན་གྱིས་དམ་པ་འདི་ཉིད་ལ་སི་ཁྲོན་དང༌། ཤིས་ཁམས། བོད་ལྗོངས་བཅས་ད་དུང་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་རྒྱུ་ཡིན་པས་བོད་ཡིག་ལས་དོན་གལ་འགངས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བར་བརྟེན་ལས་བྱེད་པའི་སྐྱིད་སྡུག་ལ་འཛུལ་བཞུགས་གནང་ཚེ་དགོས་མཁོ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཡོང་རྒྱུ་ཡིན་ཚུལ་བརྗོད་པར་དགེ་བཤེས་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་ནས་ཀྱང་ངེས་པར་ཁས་ལོངས། ལས་བྱེད་པ་བྱས་ནས་བསྟན་འགྲོའི་དོན་ཅི་ནུས་རེ་བྱེད་དགོས་ཞེས་བཀའ་སློབ་ཕེབས་སྟབས་ཞལ་ཁས་བཞེས་ནས་རྡོ་རྗེ་ཚེ་བརྟན་དང༌། ཕུན་བཀྲ། བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ(ཧོང་མེན་ཤིན)སོགས་དང་ལྷན་དུ་མི་རིགས་དོན་བྱེད་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་སི་གསུམ་པའི་ནང་ཕྱག་ལས་གནང་སྟེ《མི་དམངས་བརྙན་དཔར》སོགས་ལ་བསྒྱུར་ཞུས་མཛད། ལྕགས་ཡོས་སྤྱི་ལོ1951ལོར་ང་ཕོད་སོགས་བོད་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་འཐུས་མི་རྣམས་པེ་ཅིང་དུ་འབྱོར་དེ་བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་རྒྱུའི་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་འཇོག་སྐབས་གྲོས་མཐུན་པར་ཞུས་ཀྱི་ལས་དོན་ནང་བཞུགས། དགུང་གྲངས་སོ་དགུ་པ་ཆུ་འབྲུག་སྤྱི་ལོ1952ལོར་སྐུ་ཁམས་ཅུང་མི་བདེ་བ་སོགས་ཀྱི་དབང་གིས་ཕ་ཡུལ་དུ་ཕེབས། ཟུང་ཆུ་རྫོང་ཏང་གི་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་མངགས་བཅོལ་ལྟར་དམུ་དགེའི་རང་སྐྱོང་སྲིད་གཞུང་འཛུགས་གནང་མཛད་པ་དང་སྦྲགས་ཚོགས་འདུ་དུ་མར་ཞུགས་ཏེ་དྲིལ་བསྒྲགས་མཛད། དགུང་གྲངས་བཞི་བཅུར་ཕེབས་པ་ཆུ་སྦྲུལ་སྤྱི་ལོ1953ལོར་ཀུན་མཁྱེན་བློ་བཟང་འཇིགས་མེད་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་དཔལ་བཟང་པོའི་གསུང་ཤོག་འབྱོར་ཏེ་ལྷ་རམས་པ་དཀོན་མཆོག་བསྟན་འཛིན་དང་དམ་པ་དེ་ཉིད་དམུ་དགེ་བཀྲ་ཤིས་འཁོར་ལོ་དགོན་གྱི་མཚན་ཉིད་དགེ་རྒན་དུ་བསྒོ་གཞག་གནང༌། དགུང་གྲངས་ཞེ་གཉིས་པ་ཤིང་ལུག་སྤྱི་ལོ1955ལོའི་བོད་ཟླ་གཉིས་པ་ལྷ་རྒྱལ་གླིང་སྲིད་གཞུང་ནས་གདན་ཞུ་བྱས་པ་ལྟར་ཕེབས་ཏེ་ལྷ་རྒྱལ་གླིང་སྲིད་གཞུང་རིག་གནས་ཁོའི་ཁོ་ཀྲང་གཞོན་པ་དང་མིང་ཀྱཱང་གསར་འགྱུར་ཁང་གི་བོད་ཡིག་གསར་འགྱུར་རྩོམ་སྒྲིག་གི་ལས་འགན་གཅིག་ལྕོགས་གནང༌། དགུང་གྲངས་ཞེ་ལྔ་པ་ས་ཁྱི་སྤྱི་ལོ1958ལོའི་ཟླ་བརྒྱད་པར་རང་སྐྱོང་སྲིད་གཞུང་ལྷ་རྒྱལ་གླིང་ནས་འབར་ཁམས་སུ་སྤོས་སྟབས་ལྷན་དུ་གནས་སྤོ་མཛད། དགུང་གྲངས་ཞེ་དྲུག་ལ་ཕེབས་པ་ས་ཕག་སྤྱི་ལོ1959ལོའི་ལུགས་རྙིང་གི་ལོ་གསར་ནས་སྐྱ་ཆས་མི་བཞེས་ཀ་མེད་བྱུང་བ་དང༌། ལོ་དེའི་ཟླ་ལྔ་པར་པེ་ཅིང་དུ《རྒྱ་བོད་ཤན་སྦྱར་ཚིག་མཛོད》དང《མའོ་ཙེ་ཏུང་གི་གསུང་རྩོམ་གཅེས་བསྡུས》དེབ་དང་པོའི་བསྒྱུར་ཞུས་མཛད་པར་ཕེབས་ཏེ་ཟླ་ཤས་རིང་རྗེ་ཚེ་ཏན་ཞབས་དྲུང་དང་ལྷན་དུ་ཁང་མིག་གཅིག་ནང་བཞུགས། བཅུ་པའི་ཚེས་གཅིག་གི་རྒྱལ་སྟོན་མཛད་གཟིགས་སོགས་བྱེད་སྒོ་ཁག་ལ་ཞུགས་རྗེས་ཁྲེན་ཏུའུ་རུ་ཕྱིར་ཕེབས། ཁོང་དགུང་གྲངས་ང་གསུམ་པ་མེ་རྟ་སྤྱི་ལོ1966ལོར་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཞེས་པའི་གོད་ཆག་ཆེན་པོ་དེ་ལངས་ནས་ལོ་དེའི་སྤྱི་ཟླ་བཅུ་བར་དམར་སྲུང་དམག་ཅེས་པས་སྐུ་ཆས་ཡོད་ཚད་འཕྲོག་བཅོམ་བྱས་མཐར་སྐུ་ལ་ཆོས་གོས་སྣམ་སྦྱར་དང༌། སྐུ་རྒྱབ་ཏུ་འཇམ་སྡུད་བཟང་གསུམ་གྱི་ཕྱག་དཔེ། ཕྱག་དཔུང་གཡས་གཡོན་དུ་བཀའ་གདམས་གླེགས་བམ་གྱི་ཤོག་གྲངས་ཁ་ཤས་རེ། ཕྱག་ཏུ་ཕྱག་ཕྲེང་ཞིག་དང་ཇོ་བོའི་རྣམ་ཐར་ཆེན་པོའི་དུམ་བུ་ཞིག་བཅས་གསོལ་ནས་མི་ཚོགས་ཁྲོད་འབོད་ཚིག་འུར་དིར་གྱི་ངང་ཁྲོམ་སྐོར་དུ་བཙན་ཁྲིད་ཞུས། དེ་ནས་ལོ་གཅིག་དང་ཉིན་བཅུ་གཉིས་རིང་རྫི་འགག་འབོ་གྱོའི་ཁོག་ཏུ་དམ་པོ་ཏ་ཏོས་ཟེར་བའི་རུ་ཁག་སྔོན་ཐོན་གྱི་ནང་དུ་ངལ་རྩོལ་གནང་དགོས་བྱུང་ཞིང༌། དེའི་རིང་ངལ་ལས་ལྕི་ཁར་འབྲུ་རིགས་སོགས་ཀྱིས་མི་འདང་བར་རྟ་ཤ་སོགས་གང་བྱུང་བཞེས་དགོས་བྱུང༌། དགུང་གྲངས་ང་བཞིར་ཕེབས་པ་མེ་ལུག་སྤྱི་ལོ1967ལོར་འབར་ཁམས་སུ་ཕེབས་ནས་སློབ་སྦྱོང་དང་ངལ་རྩོལ་འདྲེས་མའི་ངང་བཞུགས། དགུང་གྲངས་དྲུག་བཅུ་བཞེས་པ་ཆུ་གླང་སྤྱི་ལོ1973ལོའི་ཧོར་ཟླ་གསུམ་པར་བཅིངས་འགྲོལ་ཐོབ། ཤིང་ཡོས་སྤྱི་ལོ1975ལོར་ཁྲེན་ཏུའུ་རུ་ཕེབས་ཏེ《བོད་རྒྱ་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ》བཟོ་རྒྱུའི་གཞི་བཏིང༌། མེ་སྦྲུལ་སྤྱི་ལོ1977ལོའི་ཟླ་བཅུ་གཉིས་པར་ཟི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གྲོས་སྐབས་བཞི་པའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་དུ་བདམས་ཐོན་བྱུང་བ་དང༌། དེའི་ཕྱི་ལོ་རང་སྐྱོང་ཁུལ་སྲིད་གྲོས་ཀྱི་ཀྲུའུ་ཞི་གཞོན་པར་བདམས། ལྕགས་སྤྲེལ་སྤྱི་ལོ1980ལོའི་སྤྱི་ཟླ་དང་པོར་པེ་ཅིང་དུ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་ཚན་རིག་གྲོས་བསྡུར་ལ་ཞུགས་ཏེ་ཉིན་བཅུ་གཉིས་རིང་རྩོད་གླེང་མཛད་མཐར་དེ་སྔ་མའོ་ཙེ་ཏུང་གསུང་རྩོམ་སློབ་སྦྱོང་འཛིན་གྲྭ་ཟེར་བ་ཞིག་བཙུགས་པ་དེས་བོད་ཡིག་བཅོས་སྒྱུར་བྱེད་དགོས་ཞེས་བོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་པའི་གཞུང་ལུགས་རྩ་བརླག་གཏོང་བའི་ཡིག་ཆ“གནད་བསྡུས”ཟེར་བ་དེ་རྩིས་མེད་དུ་གཏོང་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་དང་སྦྲགས“གནད་བསྡུས”ཀྱི་དགག་ཡིག་མཐའ་དཔྱད་ཟེར་བ་ཞིག་ཆེད་མངགས་རྩོམ་འབྲི་གནང་ནས་ཚིག་མཛོད་ཁང་གི་ལས་བྱེད་ཡོངས་ལ་ཚར་གཅིག་ཁྲིད་གནང་མཛད། ཁོང་དགུང་གྲངས་རེ་དགུ་པ་ཆུ་ཁྱི་སྤྱི་ལོ1982ལོའི་ཟླ་བདུན་པའི་ཚེས་གཉིས་ཉིན་ལྷ་ས་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་གདན་ཞུས་ལྟར་གནམ་གྲུའི་ཐོག་ཏུ་ལྷ་སར་ཕེབས་ཏེ་ཀྲུང་གོ་གནམ་རིག་སྐར་རྩིས་ཀྱི་ཚོགས་འདུར་ཞུགས་ཐོག་སྐར་རྩིས་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་མཚན་འཛིན་ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པར་བདམས། གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཐོག་ཁང་དུ་ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་རིན་པོ་ཆེར་ནང་མཇལ་ཞུས། ཟླ་ངོ་བཞི་ཙམ་རིང་གདན་ས་སེ་འབྲས་དགེ་གསུམ་དང༌། ལྷ་ལྡན་གཙུག་ལག་ཁང༌། ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལ། བཀྲས་ལྷུན། ས་སྐྱ། ཡུམ་བུ་བླ་སྒང༌། ཆོས་རྒྱལ་བང་གསོ་སོགས་ལ་གནས་གཟིགས་ཕེབས། ལོ་དེའི་སྤྱི་ཟླ་བཅུ་གཉིས་པའི་ནང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་དང་ཆོས་ལུགས་མི་སྣ་དྲུག་བཅུ་ལྷག་གི་ལྟ་སྐོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་གནང་སྟེ་རང་རྒྱལ་གྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་ཞིང་ཆེན་དགུའི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཁག་ལ་ལྟ་སྐོར་དུ་ཕེབས། དགུང་གྲངས་བདུན་ཅུར་ཕེབས་པ་ཆུ་ཕག་སྤྱི་ལོ1983ལོའི་ཟླ་གསུམ་པར་པེ་ཅིང་དུ་ཕེབས་ནས་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭའི་གནའ་ཡིག་ཟབ་སྦྱོང་འཛིན་གྲྭར《སྙན་ངག་ཡང་གསལ་སྣང་མཛོད》སློབ་ཁྲིད་མཛད། དེ་རྗེས་ཁྲང་རྡ་དང༌། ཏཱ་ཐུང༌། རི་བོ་རྩེ་ལྔ། སྐུ་འབུམ། བླ་བྲང་སོགས་སུ་གནས་གཟིགས་ཕེབས་རྗེས་ཕྱིར་འབར་ཁམས་སུ་རང་སྐྱོང་ཁུལ་བཙུགས་ནས་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུ་འཁོར་བའི་དགའ་སྟོན་དུ་ཕེབས་ཞུགས་མཛད། དེ་ནས་ལོ་ངོ་བཅུ་གྲངས་རིང་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་མདོ་སྨད་ཀྱི་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་ཕེབས་ཏེ་སློབ་ཁྲིད་དང་ཆོས་འཁོར་རྒྱ་ཆེར་བསྐོར་གནང་མཛད་དེ། ཕུལ་བྱུང་གི་སློབ་མ་དུ་མ་གསོ་སྐྱོང་གནང་མཐར་དགུང་གྲངས་བརྒྱད་ཅུར་ཕེབས་པ་རབ་གནས་ཆུ་བྱ་ལོའི་ཧོར་ཟླ་གསུམ་པ་ཕྱི་མ་ཤོལ་ཟླའི་ཚེས་བཅོ་ལྔ(སྤྱི་ལོ1993ལོའི་ཟླ5བའི་ཚེས6)ཉིན་ཏེ་རེས་གཟའ་ཕུར་བུ། རྒྱུ་སྐར་ས་རི། ནམ་ལངས་ཀྱི་དུས་སུ་ཆུ་ཚོད་བདུན་དང་སྐར་མ་ཉེར་ལྔའི་ཐོག་སེང་གེ་ཉལ་སྟབས་ཀྱིས་དགའ་ལྡན་ཡིད་དགའ་ཆོས་འཛིན་དུ་ཕེབས་པའི་ཚུལ་བསྟན། ཁོང་གིས་སྔ་གཞུག་ཏུ《དབྱངས་ཅན་ཞལ་ལུང་ཉི་མ་འབུམ་གྱི་འོད་ཅན》དང《བོད་ཀྱི་རིག་གནས་དར་ཚུལ་མདོར་བསྡུས་བཤད་པ》《བོད་ཀྱི་ཡི་གེ་སྤྱི་རྣམ་བློ་གསལ་འཇུག་ངོགས》《བརྡ་སྤྲོད་བློ་གསལ་དགའ་སྟོན》《དབྱངས་ཅན་སྒྲ་མདོའི་ཚིག་འགྲེལ་ཟླ་བའི་འོད་ཟེར》《བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀུན་དགའི་མེ་ལོང》《རང་གི་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་རང་གསལ་ཨཱ་དར་ཤ》《ཤེས་བྱའི་རྣམ་གྲངས་བློ་གསལ་རིགས་སྒོ》《ཤེས་བྱའི་རྣམ་གྲངས་བློ་གསལ་རིགས་མཛོད》སོགས་བརྩམས་གྲུབ་གནང་ཞིང་།  གསུང་རྩོམ་ལྕགས་དཔར་མ་པོད་དྲུག་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས་པར་སྐྲུན་ཞུས་ཡོད་པ་ལགས་སོ།། [གསལ་བཤད། མཁས་དབང་དམུ་དགེ་བསམ་གཏན་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་གི་ངོ་སྤྲོད་འདི་ནི་ཡོངས་འཛིན་རིག་མཛོད་ལས་དྲངས་པ་ཡིན།]

རྩོམ་སྒྲིག་པ། : མཁའ་འགྲོ་ཚེ་བརྟན།