མི་ཚང་མར་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་ཚེའི་ཕུགས་འདུན་རེ་ཡོད་ཅིང་། ལ་ལས་མིང་གྲགས་དོན་གཉེར་བྱེད་པ་དང་ལ་ལས་མི་ཚེའི་རིན་ཐང་དོན་གཉེར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། སྙེ་མོ་རྫོང་གདོང་དཀར་གྲོང་ཚོའི་ཏང་ཀྲི་པུའི་ཧྲུའུ་ཅི་གནམ་གང་ཚེ་རིང་ནི་མི་ཚེའི་རིན་ཐང་དོན་གཉེར་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན། ཁོང་གི་མི་ཚེའི་ཕུ
ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་སྟོད་ལུང་བདེ་ཆེན་རྫོང་རྒུ་རུམ་དགའ་གྲོང་བོད་བྱ་གསོ་ཚགས་ཆེད་ལས་མཉམ་ལས་ཁང་སྤྱི་ལོ2005ལོར་བཙུགས་པ་ནས་ད་བར། སྔར་རྒྱ་ཁྱོན་མུའུ6དང་བྱ་ཚང་10ནས་ད་ཆ་རྒྱ་ཁྱོན་མུའུ30དང་བྱ་ཚང་30བར་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་ཡོད། ད་ལྟ་བར་མཉམ་ལས་ཁང་ལ་ཁྱོན་དེ་ཕོ་དང་བྱ་མོ། བྱ་ཕྲུག་བ
ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་སྟག་རྩེ་རྫོང་ཞོག་ཤང་བཀྲ་ཤིས་སྒང་གྲོང་ཚོའི་ཞིང་འབྲོག་པའི་དམངས་ཁྲོད་སྲོལ་རྒྱུན་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་ལས་རིགས་མཉམ་ལས་ཁང་དེ་སྤྱི་ལོ༢༠༡༢ལོའི་ཟླ་བ༡༡པའི་ཚེས༡༣ཉིན་དབུ་བརྙེས་པ་དང་། མཉམ་ལས་ཁང་དེ་ནི་འཇོན་ཐང་ལྡན་པའི་ལག་ཤེས་ཅན་དང་དབུལ་ཕོངས་དུད་ཁྱིམ་གྱི་བུ་ཕྲུ
ཉེ་བའི་ལོའི་ནང་། རང་ལྗོངས་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཁག་གིས་མང་ཚོགས་སྒྲིག་འཛུགས་དང་སྐུལ་སློང་བྱས་ནས་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་མི་རིགས་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་རྒྱུན་འཛིན་དང་གསར་སྤེལ་བྱེད་རྒྱུ་དེ། འགག་སྒྲོལ་བྱེད་སར་རྩིས་ནས་ཞིང་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་ངལ་ནུས་ལྷག་འཕྲོ་རྣམས་ལས་ཞུགས་ཐུབ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་
ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་བཟོ་ལས་དང་ཆ་འཕྲིན་ཅན་ཐིང་གིས་ཀྲུང་གོའི་འགུལ་བདེའི་བོད་ལྗོངས་ཀུང་སི་སོགས་འཕྲིན་གཏོང་ཁེ་གཉེར་ཚོང་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཧུར་ཐག་བྱས་ནས་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཕྱོགས་བསྡུས་ཆ་འཕྲིན་ཞབས་ཞུའི་ས་ཚིགས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་ནས། དྲ་སྦྲེལ་ཐོག་ཞིང་འབྲོག
ཟླ༧པའི་ཚེས༨ཉིན་གྱི་ཕྱི་དྲོར། ༢༠༡༤ལོའི་ཀྲུང་གོའི་མཚོ་སྔོན་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་དང་བོད་སྨན་འགྲེམ་ཚོང་ཚོགས་འདུའི་གསར་འགོད་ཚོགས་འདུ་དང་ཚོང་འགུགས་ཁྱབ་བརྡལ་ཚོགས་འདུ་པེ་ཅིང་དུ་བསྡུས་ཤིང་། ལས་རིགས་མཐུན་ཚོགས༨༠ལྷག་དང་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཚོང་གཉེར་མ
མཚོ་སྨད་རྫོང་གནས་བཞི་ཤང་ཀླུ་སྨད་གྲོང་ཚོ་ནི་དབུལ་པོའི་རི་གྲོང་ཞིག་ཡིན། དེ་གར་ས་ཞིང་གི་ས་རྒྱུ་ཞན་པ་དང་། ཐོན་ཁུངས་དཀོན་པ། འགྲིམ་འགྲུལ་སྟབས་བདེ་མེད་པ། ཆ་འཕྲིན་གསང་པོ་མེད་པ། ཐོན་སྐྱེད་དང་འཚོ་བ་སྐྱེལ་སྟངས་སྲོལ་རྒྱུན་བཅས་ཡིན།
ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་བོད་ཀྱིས་ཞིང་འབྲོག་པའི་ལས་རིགས་རྩལ་ནུས་གསོ་སྦྱོང་བྱེད་ཤུགས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་ལས་ཞུགས་གཞན་སྒྱུར་གྱི་ལས་དོན་ཤུགས་ཆེན་སྤེལ་བས། རྒྱ་ཆེའི་ཞིང་འབྲོག་ན་གཞོན་ཚོས་ལག་རྩལ་སྣེ་གཅིག་བྱང་ཆུབ་པར་བརྟེན་ནས་འབབ་འཕར་ཡོང་ཐབས་བྱས་ཤིང་།འདི་ནི་རྩལ་ན
མཐའ་ལུང་གྲོང་ཚོར་ཐོག་མར་སླེབས་དུས། ང་ལ་མཚོན་ན་ཆ་རྒྱུས་མེད་པ་ཤ་སྟག་རེད། གང་ལགས་ཤེ་ན། དེའི་གོང་ང་རང་གྲོང་ཚོར་བཅའ་སྡོད་བྱེད་མྱོང་མེད་སྟབས་ལས་ཀ་གང་འདྲ་བྱེད་དགོས་མིན་མི་ཤེས་པས་ཡིན། རྗེས་སུ་བཅའ་སྡོད་གྲོང་ཚོའི་ལས་དོན་རུ་ཁག་གིས་རིམ་པས་ཁྲིད་སྟོན་བྱས་པའི་འོག་ངས་ལ
ལྷ་སའི་ས་གཙང་བདེ་ཐང་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏིང་ཟབ་ཐད་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་ཆེད། ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་བ་གླང་སྤུས་ལེགས་བསྒྱུར་བའི་ལག་རྩལ་རྒྱ་ཁྱབ་གཏོང་བའི་གྲུབ་འབྲས་འགྲེམ་སྟོན་བྱས་ཏེ། རྒྱ་ཆེའི་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཚན་རྩལ་གསར་གཏོད་ལ་བརྟེན་ནས། དེང་རབས་འོ་ཞོའི་ཐོན་ལས་
རྒྱ་མ་གཅིག་ལ་རིན་གོང་སྒོར་ཁྲི་བཅུ་ཕྲག་འགའ་ཡིན་པའི་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་ནི་“སྐྲན་ནད་གསོ་བཅོས་ལ་ཕན”ནད་རིགས་དང་ལུས་ཕུང་གསོ་བ་ལའང་ཕན་ནུས་བླ་ལྷག་ཏུ་ལྡན་་་་་་་་དྲན་སྐུལ་གྱི་ཅོང་ཆེན་འདི་འདྲ་གང་ས་ནས་དྲག་ཏུ་རྡུང་བ་དང་བསྟུན་ནས། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་རིན་གོང་སྐད་ཅིག་དེ་
ཧྥོབ་སི་ཡིས ༢༠༡༣ ལོའི་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ནས་རྒྱུ་དངུལ་ཐེར་འབུམ་བརྒལ་བའི་ཕྱུག་བདག་ཚོའི་མིང་ཐོ་བཀྲམས་པ་ལས། མེག་སེ་ཁོ་གློག་འཕྲིན་མངའ་བདག་ཁཱ་ལོ་སི་ཟི་ལེམ(Carlos Slim Helú)གྱིས་བསྟུད་མར་ལོ་གསུམ་གྱི་རིང་ལ་འཛམ་གླིང་ཕྱུག་ཆེན་གྱི་ཅོད་པན་ཁྱེར་བ་དང་། ཁོའི་རྒྱུ་དངུལ
ད་ལོར། ཡུན་ནན་ཞིང་ཆེན་བདེ་ཆེན་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་འབའ་ལུང་རྫོང་ཡུས་ཀྲི་གྲོང་རྡལ་ཞིན་ལོས་སྡེ་བས་རྒུན་འབྲུམ་ས་མུའུ༣༠༠ལྷག་འདེབས་འཛུགས་བྱས་ཡོད།
གཏེར་ལེན་ཁའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་བོད་ཟས་གླིང་ཉག་ཅིག་སྟེ་ཉི་མའི་གྲོང་ཚོ་ནི་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བོད་ཟས་གླིང་ཞིག་ཡིན་ལ། སྤྱི་ལོ་2012ལོའི་སྤྱི་ཟླ་2པའི་ནང་སྦྱིན་བདག་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་གསར་དུ་སྒོ་འབྱེད་བྱས་པའི་བོད་ཟས་གླིང་ཞིག་སྟེ། བོད་ཟས་གླིང་འདི་ནི་གཏེར་ལ
ད་ལོའི་ཟླ ༨ པར། གངས་ཅན་སྡོད་ཁང་འཛུགས་སྐྲུན་རྒྱུ་ཆས་ཚོང་རའི་ཕྱི་སྒྲོམ་འཛུགས་སྐྲུན་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་བའི་མཛད་སྒོ་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མཚོ་ལྷོ་ཁུལ་གུང་ཧོ་རྫོང་ཆབ་ཆ་གྲོང་རྡལ་ནས་སྤེལ། དེ་ནི་མཚོ་ལྷོ་ཁུལ་གྱི་སྡོད་ཁང་འཛུགས་སྐྲུན་རྒྱུ་ཆས་ཚོང་ར་ཐོག་མ་ཡིན་ལ། ས་གནས་དེར་སྡོ
ཀྲུང་གོར་མ་ཡོང་སྔོན་དུ། ཕ་རྒན་མྭ་ཧྭ་ལི་ཡིས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ནས་ལས་ཀ་གཉེར་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ཉི་ཡའེ་ཡི་བུ་མོ་ཧྲ་ཧྲ་མཱ་ལི་ཁོ(Sahra Malik)དང་བཟའ་མི་ཚང་མ་འཛམ་གླིང་གི་ཡུལ་གྲུ་སོ་སོར་གནས་ཁྱིམ་སྤོས་ནས་སོང་བ་རེད།
《བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་གྲོང་སྡེའི་བུད་མེད་ཀྱི་མ་དངུལ་ཆུང་བའི་ནོར་སྲིད་རོགས་སྐྱོར་བུན་གཏོང་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་བསམ་འཆར》ཞེས་པ་དང་། བུན་གཏོང་བྱ་ཡུལ་དངོས་ཀྱི་སྐུལ་འདེད་ཚོགས་འདུའི་སྙིང་དོན་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་ཆེད། བོད་ལྗོངས་ནོར་རྟོན་འགན་ལེན་ཚད་ཡོད་སྤྱི་གཉེར་ཁང
ཤིན་ཧྭ་གསར་འགྱུར་ཁང་ཟི་ལིང་ནས་ཟླ ༡ ཚེས ༢༩ ཉིན་ཆེད་གཏོང་གློག་འཕྲིན་འབྱོར་གསལ། གྲོལ་མ་ཐག་པའི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི"ཚོགས་འདུ་གཉིས"ནས་གསར་འགོད་པས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན། མིག་སྔར་མཚོ་སྔོན་གྱི"འཐེན་ཐུག་དཔལ་འབྱོར"གྱི་ལས་གཉེར་བྱེད་མཁན་ཁྲི ༡༤.༧ ཡོད་པ་དང་།རྒྱ
རྒྱལ་རྩེ་ཁ་གདན་བཟོ་གྲྭས་ཐོན་སྐྱེད་བྱས་པའི་འགེལ་རུམ་ཡིན་པ།བོད་ཀྱི་བསླེས་འཐག་ལག་རྩལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཧ་ཅང་རིང་བའི་ཁྲོད་བོད་རུམ་དང་པང་གདན་ནི་མིང་གྲགས་ཆེ་ཤོས་ཡིན་པ་དང་ལྷག་དོན་དུ་གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་རྒྱལ་རྩེ་རྫོང་ནི་བོད་ཀྱི་ཁ་གདན་གྱི་ཕ་ཡུལ་དུ་གྲགས་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་
མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མཚོ་བྱང་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཧེ་ཡན་རྫོང་ཧར་སྦྱིན་ཞང་ཧར་སྦྱིན་སྡེ་བའི་ཏང་ཀྲི་པུའུ་ཧྲུའུ་ཅི་ལྷ་མོ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་ཏང་དང་སྲིད་གཞུང་གི་ཞིང་བར་ཕན་པའི་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་སྣེ་ཁྲིད་འོག བསམ་ཕྱོགས་བསྒྱུར་བ་དང་སྣེ་ཁྲིད་བྱས་ཏེ་ཧར་སྦྱིན་སེ་ཧན་སྐྱེ་ཁམས་ཕྱུགས་ལ
ཀན་སུའུ་ཧྭ་ལིན་ཁེ་ལས་ཚོགས་ཁག་གིས་མཚོ་བོད་མཐོ་སྒང་གི་འབྲོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆུད་ཟས་སུ་བཏང་བའི་ཆུར་བ་དེ་བྲིན་ཆེ་བའི་ཚོང་རྫས་སུ་བསྒྱུར་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ལ་ཕྱིར་གཏོང་བྱས། ལོ་ངོ་ཉི་ཤུའི་རིང་གི་འཕེལ་རྒྱས་ཁྲོད། ཧྭ་ལིན་ཚོགས་ཁག་ནི་རྒྱལ་ཡོངས་དང་ཐ་ན་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆུར་བའི་
འདི་ནི་མ་ལོའི་ཕྱག་ཟས་ཁང་ཡིན་པ། འདི་ནི་མ་ལོའི་ཕྱག་ཟས་ཁང་དུ་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐུ་མགྲོན་གསོལ་ཚིགས་ལ་རོལ་བཞིན་ཡོད་པ།ལེ་ཚན་གཏོད་པའི་གཏམ།དེང་གི་ཆར། རང་ལྗོངས་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཁག་གི་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་མི་ཉུང་བ་ཞིག་གིས་རང་གི་ཕ་ཡུལ་གུ་དོག་པོའི་ནང་མགོ་འཁོར་ནས་མི་སྡོད་པར་གནམ་ས་
ཚོང་རྫས་དཔལ་འབྱོར་མགྱོགས་མྱུར་ངང་འཕེལ་རྒྱས་སུ་སོང་བ་དང་བསྟུན་ནས་ཁྱིམ་སྤྱོད་གློག་ཆས་དང་རྫས་འགྱུར་ཚི་སྣའི་བཟོས་ཆས། ངོ་འཕུར་དང་བཏུང་ཆུ།ཟས་རིགས། སྨན་རྫས་སོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་འབོར་ཆེན་སྒོས་ཐོན་སྐྱེད་དང་ཕྱིར་འཚོང་བྱས་པས། འཛད་སྤྱོད་པའི་འཚོ་བའི་དགོས་མཁོ་བསྐངས་མོད། འོ
བཟོ་ལས་ཤེས་རིག་གི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ཧྲིལ་བོ་སྡོད་བཟོད་མེད་པར་བྱས་ཤིང་། ཚོང་རའི་དཔལ་འབྱོར་ལས་བྱུང་བའི་འགྲན་རྩོད་ཀྱིས་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་རིན་ཐང་ལ་རྡོག་བརྫིས་ཐེབས་བཞིན་པའི་སྐབས་འདིར། དེང་རབས་སློབ་གསོ་ལག་ལེན་བྱས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཕལ་ཆེར་མི་ལོ་ལྔ་བཅུ་ཡ
ཉེ་བའི་ལོ་འགའི་ནང་། ཐུན་རིན་རྫོང་ཏང་ཨུ་དང་རྫོང་སྲིད་གཞུང་གིས“རིག་གནས་ནི་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་དང་། རིག་གནས་ནི་ཐོན་ལས་ཆེན་པོ་”ཡིན་པའི་བྱ་བའི་བསམ་ཕྱོགས་གཙོ་གནད་དུ་བཟུང་ཞིང་། མི་རིགས་ཀྱི་དམངས་ཁྲོད་རིག་གནས་ཐོན་ཁུངས་ཧུར་བརྩོན་སྒོས་སྔོག་འདོན་བྱེད་པ་དང་། རིག་གནས་ཀྱ