གཉེན་སྒྲིག་གན་རྒྱ་དང་དགའ་རོགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་མེད་པར་བཏང་རྗེས་སྔོན་ཆད་ལེགས་སྐྱེས་སུ་གནང་བའི་རྒྱུ་ནོར་ཕྱིར་སྤྲོད་བྱེད་པའི་རེ་འདུན་བཏོན་ཆོག་གམ།
《ཆེས་མཐོའི་མི་དམངས་ཁྲིམས་ཁང་གིས<ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཉེན་སྒྲིག་བཅའ་ཁྲིམས>སྐོར་གྱི་གནད་དོན་འགའི་འགྲེལ་བཤད། （གཉིས）》ཞེས་པའི་དོན་ཚན་བཅུ་པའི་གཏན་འབེབས་ལྟར་ན། “དོ་བདག་གིས་ཡུལ་སྲོལ་ལྟར་སྤྲད་པའི་གཉེན་སྒྲིག་སློང་རྟེན་ཕྱིར་སློག་པའི་རེ་འདུན་བཏོན་ན། གལ་ཏེ་ཞིབ་བཤེར་ལས་གཤམ་གྱི་གནས་ཚུལ་རིགས་གཅིག་ལྡན་ན། མི་དམངས་ཁྲིམས་ཁང་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་སྲིད།（གཅིག）ཕྱོགས་གཉིས་ཀའི་གཉེན་སྒྲིག་ཐོ་འགོད་འགྲོ་ལུགས་སྒྲུབ་མེད་པ། （གཉིས།）ཕྱོགས་གཉིས་ཀའི་གཉེན་སྒྲིག་ཐོ་འགོད་འགྲོ་ལུགས་སྒྲུབ་ཡོད་ན་ཡང་མཉམ་དུ་འཚོ་བ་རོལ་མྱོང་མེད་པ། （གསུམ། ）གཉེན་སྒྲིག་མ་བྱས་པའི་ཡར་སྔོན་དུ་སྤྲད་པ་མ་ཟད། སྤྲོད་མཁན་གྱི་འཚོ་བར་དཀའ་ཁག་ཡོད་པ། གཏན་འབེབས་འདི་ལས（གཉིས）དང（གསུམ）ལ་གཏོགས་ན་ཕྱོགས་གཉིས་ཀར་གཉེན་འཐོར་བྱེད་པའི་ཆ་རྐྱེན་ལྡན་ཡོད། ”
དགའ་རོགས་སྒྲིག་པའི་སྐབས་ཀྱི་གཉེན་སྒྲིག་བཅའ་ཁྲིམས་གནད་དོན།
དུས་ཆད་བྱས་ཏེ་བཙན་གཡེམ་བྱས་པ། དགའ་རོགས་སྐབས་ཀྱི་ཕོ་མོ་དང་གྲོགས་པོ་ཕོ་མོ་གཉིས་ཀྱིས་དུས་ཆད་སྐབས་སུ་སྐྱེས་མ་དག་ལ་སྐྱེས་པ་དག་གིས་གཏུམ་ཤུགས་དང་འཇིགས་སྐུལ། ཡང་ན་བྱེད་ཐབས་གཞན་པར་བརྟེན་ནས་བཙན་གཡེམ་བྱས་པ་ན། དེ་ནི་ནག་ཉེས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་ཚབས་ཆེན་ཞིག་ཡིན།
གཉེན་སྒྲིག་མ་བྱས་པའི་ཡར་སྔོན་དུ་མཉམ་སྡོད་བྱེད་པ་ལ་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ་མི་ཐོབ། གཉེན་སྒྲིག་མ་བྱས་པའི་ཕོ་མོ་གཉིས་ཀས་གཉེན་སྒྲིག་ཐོ་འགོད་མ་བྱས་པར་མཉམ་གཅིག་ཏུ་བསྡད་ནས་འཚོ་བ་རོལ་ན་སྔོན་ཆད་དེ་ནི་ཁྲིམས་འགལ་ཡིན་མོད། ད་ལྟ་ཁྲིམས་འགལ་ལས་བླངས་ཟིན་པས། འདིས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དཀྱེལ་ཡངས་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་མི་འདུ། དེའི་མི་ཚད་བཟའ་ཟླའི་བར་གྱི་ཁེ་དབང་དང་འོས་འགན་མེད་པ་མ་ཟད། གཙོ་བོ་བཟའ་ཚང་ཐུན་མོང་གི་རྒྱུ་ནོར་ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་པའི་ཁེ་དབང་མེད།
སྦྲུམ་འདེད་སྐྱིན་ཚབས་གནད་དོན། གཉེན་སྒྲིག་མ་བྱས་པའི་ཕོ་མོ་གཉིས་ཀའི་བར་དུ་ལུས་འབྲེལ་བྱུང་སྟེ་སྐྱེས་མར་མངལ་ཆགས་ནས་སྦྲུམ་འདེད་བྱེད་དགོས་བྱུང་ན། སྐྱེས་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་སྐྱེས་མ་དང་མཉམ་དུ་སྐྱེས་མའི་སྦྲུམ་འདེད་ཐད་ཀྱི་སྨན་རིན་དང་འཚོ་བཅུད་རིན་དངུལ་བཅས་ཀྱི་འགན་འཁུར་དགོས་མོད། འོན་ཀྱང་སྐྱེས་མའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་བཏོན་པའི་ལང་ཚོའི་དུས་ཡུན་བརླག་པའི་སྐྱིན་ཚབས་རིན་དངུལ་སྤྲོད་མི་དགོས།
གཉེན་ཉེ་བརྗེ་རེས་བྱས་ཏེ་གཉེན་སྒྲིག་བྱེད་པ་གཏན་འགོག་བྱེད་དགོས།
མཉམ་སྡོད་དང་ཁྱིམ་ཚང་ལ་གཏུམ་སྤྱོད་བཀོལ་མི་རུང་།
གཉེན་སྒྲིག་མ་བྱས་སྔོན་གྱི་བུ་ཕྲུག་གི་གསོ་སྐྱོང་། འདིས་གཉེན་སྒྲིག་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་ཕོ་མོ་གཉིས་ཀར་སྐྱེས་པའི་བུ་ཕྲུག་བསྟན། 《གཉེན་སྒྲིག་བཅའ་ཁྲིམས》ཀྱི་གཏན་འབེབས་ལྟར་ན། གཉེན་སྒྲིག་མ་བྱས་པའི་ཕོ་མོའི་ཕྲུ་གུ་ལ་གཉེན་སྒྲིག་བྱས་པའི་བུ་ཕྲུག་དང་འདྲ་བའི་ཁེ་དབང་ཡོད་པས། མི་སུ་དང་གང་གིས་ཀྱང་གནོད་འཚེ་དང་མཐོང་ཆུང་བྱས་མི་ཆོག ཐད་ཀར་དུ་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་བུ་ཕྲུག་གི་གཉོར་སྐྱོང་རིན་དངུལ་འགན་ལེན་བྱེད་མི་དགོས། གལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་རང་འགུལ་སྒོས་བྱིས་པའི་གཉོར་སྐྱོང་རིན་དངུལ་འགན་ལེན་མི་བྱེད་ན། ཕྱོགས་གཞན་པ་དེས་ཁྲིམས་ཁང་ལ་ཞུ་གཏུག་བྱས་ཏེ་ཕ་རོལ་བོར་གཉོར་སྐྱོང་རིན་དངུལ་སྤྲོད་པའི་རེ་འདུན་བཏོན་ཆོག
གཉེན་འཐོར་གྱོད་དོན་གྱི་ཞུ་གཏུག་རིན་དངུལ་སྤྲོད་པའི་ཚད་གཞི།
གཉེན་འཐོར་གྱོད་དོན་རེ་ལ་སྒོར50ནས300སྤྲོད་དགོས། རྒྱུ་ནོར་བགོ་བཤའ་རྒྱག་པ་ལ་རྒྱུ་ནོར་གྱི་སྤྱིའི་ཁ་གྲངས་སྒོར་འབུམ2ལས་བརྒལ་མེད་ན་རིན་དངུལ་གཞན་པ་སྤྲོད་མི་དགོས། སྒོར་འབུམ2ལས་བརྒལ་པའི་ཆ་དེར0.5%ཡི་རིན་དངུལ་སྤྲོད་དགོས།
དོ་བདག་མི་སྣ་ལ་ཞུ་གཏུག་རིན་དངུལ་སྤྲོད་རྒྱུའི་ཐད་དངོས་གནས་དཀའ་ཁག་ཡོད་ཚེ། མི་དམངས་ཁྲིམས་ཁང་ལ་འགྱངས་སྤྲོད་དང་ཉུང་འཕྲི། ཡང་ན་རིན་མེད་བཟོ་བའི་ཁྲིམས་འཛིན་རོགས་སྐྱོར་རེ་འདུན་ཞུས་ཆོག
བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་གཞུང་ཡིག་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་རིན་སྤྲོད་རེ་འདུན་གྱི་ཡར་སྤྲོད་ཚད་གཞི།
དངུལ་སྒོར་དང་ཡང་ན་དངུལ་སྒོར་གྱི་རིན་ཐང་མེད་པའི་གྱོད་དོན་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་ལ་སྒོར50ནས་སྒོར500སྤྲོད་དགོས། དངུལ་སྒོར་དང་ཡང་ན་དངུལ་སྒོར་གྱི་རིན་ཐང་སྒོར་ཁྲི1ལས་མི་བརྒལ་པའི་གྱོད་དོན་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་ལ་སྒོར50སྤྲོད་དགོས། སྒོར་ཁྲི1ནས་སྒོར་འབུམ5ཡི་ཆ་ལ1.5%ཡི་རིན་དངུལ་སྤྲོད་དགོས། སྒོར་འབུམ5ནས་སྒོར་ས་ཡ5ཡི་ཆ་ལ1%ཡི་རིན་དངུལ་སྤྲོད་དགོས། སྒོར་ས་ཡ5ནས་སྒོར་བྱེ་བ1གི་ཡན་ལ་བརྒལ་བ་ན0.5%ཡི་རིན་དངུལ་སྤྲོད་དགོས། སྒོར་བྱེ་བ1གི་ཡན་ལ་བརྒལ་བའི་ཆ་ལ0.1%ཡི་རིན་དངུལ་སྤྲོད་དགོས།
བུད་མེད་ལྕམ་སྲིང་དག་ལ་ཡང་དག་པའི་ཁྱིམ་ཚང་གི་འདུ་ཤེས་ཇི་འདྲ་ཞིག་དགོས་སམ།
གཉེན་སྒྲིག་ལ་སྒྲིག་སྲོལ་ཡོད་པས་ཕྱོགས་གཉིས་ཀར་གཞི་རྩའི་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་ཚོར་བ་དགོས་པ་མ་ཟད། ཕན་ཚུན་བར་ལ་བར་སྟོང་བཞག་ནས་གཉེན་སྒྲིག་ཁྲོད་ལྟོས་བཅོས་ཀྱི་བདེན་རྫུན་མེད་པར་བྱས་ཏེ། ཁེ་དབང་འདྲ་མཉམ་བྱེད་དགོས། འོན་ཀྱང་དེ་ནི་ལྟོས་འཇོག་གི་དྲང་བདེན་ཞིག་མ་ཡིན།
གཉེན་སྒྲིག་ཁྲོད་ཀྱི་མི་ལ་འགྱུར་ལྡོག་དང་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བཞིན་ཡོད། འོན་ཀྱང་གལ་ཏེ་མི་གཅིག་གི་བཅོས་སྒྱུར་གྱི་ཆེད་ལ་གཉེན་སྒྲིག་གི་དམིགས་འབེན་དང་འབད་བརྩོན་གྱི་ཁ་ཕྱོགས་ལ་བརྩོན་ན། དམིགས་འབེན་ལ་སླེབས་དཀའ་བ་མ་ཟད། དོ་བདག་མི་སྣ་ལ་ཡང་ནོར་འཁྲུལ་གྱི་ཚོར་ཤེས་སྐྱེས་སུ་འཇུག་ངེས།
གཉེན་སྒྲིག་ལེགས་པོ་ནི་སྐྱེད་བསྲིངས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པས། གཉེན་སྒྲིག་སྐྱེད་བསྲིངས་དང་དར་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུ་ནི་ཕྱོགས་གཉིས་ཀའི་འབད་བརྩོན་ཡང་ཡིན། ཕྱོགས་གཉིས་ཀས་རིན་དོད་ཕུལ་རྗེས་ཀྱི་དྲིན་ལན་དེ་ནི་ད་བཟོད་ལོངས་སྤྱོད་ཡིན།
གཉེན་སྒྲིག་སྐྱེད་བསྲིངས་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཆོག་ཤིང་། སློབ་སྦྱོང་གི་ནང་དོན་ཐད་གཉེན་སྒྲིག་གི་ཆ་ལ་འོས་འཚམ་གྱི་ངོས་འཛིན་དང་གཉེན་སྒྲིག་རང་སྟེང་ལ་ཡང་རྒྱུས་ལོན་གསལ་བོ་ཞིག་དགོས་ངེས།
གཉེན་ཕྱིའི་བརྩེ་བ་ཡང་དག་པའི་སྒོ་ནས་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས། དེ་ཡང་ཁྱོད་ལ་གཉེན་ཕྱིའི་བརྩེ་བའི་མགོ་འཐོམ་བྱུང་དུས་སྐྱེས་པ་དང་བྱིས་པ་དག་གིས་རང་ཉིད་ལ་བཅངས་བའི་བརྩེ་སེམས་ལ་བསམ་བློ་ཞིབ་མོ་བཏང་ནས། ཁོ་ཚོར་འོས་མེད་དང་གནོད་འཚེ་བཟོ་བའི་བྱ་བ་སྒྲུབ་མི་རུང་ལ། ནང་སྒོས་སུ“ཆུན་མ”དང་ཁོའི་མཛའ་གྲོགས་གཏན་ནས་བྱེད་མི་རུང་། གལ་ཏེ་སྐྱེས་པ་ལ་རང་ཉིད་ལས་གཞན་པའི་མཛའ་གྲོགས་ཤིག་ཡོད་པ་ཤེས་དུས། “གཅིག་ནས་ངུ་བ་དང་གཉིས་ནས་འཁོན་རེས་བྱེད་པ། གསུམ་ནས་ལྕེབས་པ”སོགས་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་གཏན་ནས་བཀོལ་མི་རུང་བར། དཔྱོད་ཤེས་ལ་བརྟེན་ནས་བརྩེ་བ་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་དབྱེ་ཞིབ་དང་ཁ་གཏད་རང་བཞིན་གྱི་སྒོ་ནས་རང་གི་སྐྱེས་པ་ལ་ཁ་ཏ་དང་སེམས་ཁུར་བཅས་ཀྱིས་ཁོ་བོ་ངོ་ཚ་དང་ཁ་སྐྱེངས་བའི་གནས་སུ་བསྐྱལ་དགོས། གཅེས་སྐྱོང་གིས་འགུགས་མ་ཐུབ་པར་ཕ་རོལ་བོ་གཞན་གྱི་བརྩེ་བའི་དབྱིངས་སུ་སིམས་པ་གཏིང་ཟབ་པ་མ་ཟད། ཐ་ན་ཁྱོད་ལ་གཏུམ་སྤྱོད་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་ཚེ་སྲོག་ཆད་ལ་ཉེ་བའི་གཉེན་སྒྲིག་གི་འབྲེལ་བ་དེ་རྒྱུན་འཁྱོངས་མི་བྱེད་པར་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་མཚོན་ཆ་ལ་བརྟེན་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁེ་དབང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས།
གཉོར་སྐྱོང་རིན་དངུལ་སྤྲོད་པའི་ཚད་གཞི་དང་རིན་དངུལ་སྤྲོད་ཐབས་གང་དག་ཡོད་དམ།
རིན་སྤྲོད་ཚད་གཞི། ཆེས་མཐོའི་མི་དམངས་ཁྲིམས་ཁང་གི《མི་དམངས་ཁྲིམས་ཁང་གིས་གཉེན་འཐོར་གྱོད་དོན་ཐག་གཅོད་ལས་བུ་ཕྲུག་གི་གཉོར་སྐྱོང་གནད་དོན་ཐད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་བསམ་འཆར》ཞེས་པ་ལས་བརྟན་འཇགས་ཀྱི་ཡོང་སྒོ་ཅན་གྱི་གཉོར་སྐྱོང་རིན་དངུལ་ནི་སྤྱིར་བཏང་དུ་ཟླ་རེའི་སྤྱིའི་ཡོང་འབབ་ཀྱི་བརྒྱ་ཆའི་ཉི་ཤུ་ནས་སུམ་བཅུའི་སྡུར་ཚད་ལྟར་སྤྲོད་དགོས། བུ་ཕྲུག་གཉིས་ཀྱི་ཡན་གཉོར་སྐྱོང་བྱེད་པའི་རིན་དངུལ་གྱི་འགན་འཁྲི་ཡོད་ན། སྡུར་ཚད་འོས་འཚམ་གྱིས་ཅུང་མཐོ་ངེས། འོན་ཀྱང་སྤྱིར་བཏང་དུ་ཟླ་རེའི་སྤྱིའི་ཡོང་འབབ་ཀྱི་བརྒྱ་ཆའི་ལྔ་བཅུ་ལས་བརྒལ་མི་སྲིད། བརྟན་འཇགས་ཀྱི་ཡོང་འབབ་མེད་པའི་གཉོར་སྐྱོང་རིན་དངུལ་གྱི་ཁ་གྲངས་དེ་ལོ་གཅིག་གི་སྤྱིའི་ཡོང་འབབ་དང་ལས་རིགས་དེའི་ཆ་སྙོམས་ཡོང་སྒོ་ལྟར་དུ་དཔྱད་གཞིར་བཟུང་ནས་གཏན་ཁེལ་བྱེད་དགོས།
གཉོར་སྐྱོང་རིན་དངུལ་སྤྲོད་པའི་ཐབས་ལམ།
སྤྱིར་བཏང་དུ་དུས་ཚོད་གཏན་ཁེལ་བྱས་ཏེ་སྤྲོད་དགོས་ཤིང་། ཆ་རྐྱེན་ལྡན་ན་སྤྲོད་ཐེངས་གཅིག་གིས་སྤྲད་ཆོག ཁྲིམས་ཁང་གིས་ཕ་རོལ་བོའི་དོན་དངོས་རིན་སྤྲོད་ནུས་པ་དང་དེ་མིན་དོ་བདག་མི་སྣའི་རྣམ་འགྱུར་ལ་ལྟ་ངེས། སྤྱིར་བཏང་དུ་བཤད་ན། གལ་ཏེ་ཕ་རོལ་དོ་བདག་མི་སྣས་སྤྲོད་ཐེངས་གཅིག་གིས་སྤྲོད་པ་དང་ལེན་མི་བྱེད་ཚེ། ཁྲིམས་ཁང་གིས་སྤྲོད་ཐེངས་གཅིག་ལ་ཡོད་ཚད་སྤྲོད་དགོས་པ་ཐག་གཅོད་བྱེད་པའི་བཀའ་བརྡ་སྒྲོག་པའི་དགོས་གལ་རང་བཞིན་མི་ཆེ་བ་རེད།
གནས་ཚུལ་ཇི་འདྲའི་འོག་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་ཁྲིམས་ཁང་ལ་བྱིས་པའི་གཉོར་སྐྱོང་རིན་དངུལ་ཁ་གསབ་བྱེད་པའི་རེ་འདུན་བཏོན་ཆོག
མ་གཞི་གཏན་ཁེལ་བྱས་པའི་གཉོར་སྐྱོང་རིན་དངུལ་དེས་ས་གནས་དེའི་དོན་དངོས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ཆུ་ཚད་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་མི་ཐུབ་པ།
བུ་ཕྲུག་ནད་ཀྱིས་མནར་བ་དང་སློབ་གྲྭར་འགྲོ་བ། དོན་དངོས་དགོས་མཁོ་དེ་མ་གཞི་གཏན་ཁེལ་བྱས་པའི་ཁ་གྲངས་ལས་བརྒལ་ཡོད་པ།
དེ་ལས་གཞན་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཡོད་ན་དེར་བསྟུན་སྒོས་ཁ་སྣོན་བྱས་ཆོག